Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
104
Mechanizmyzachowania.Przyczynyiczynnikiryzykazaburzeńzachowania
stabilnościwczesnychzachowańeksternalizacyjnychwdalszychetapachżycia,
spostrzegliróżnorodnośćścieżekrozwoju,którymimogąpodążaćmałedzieci.
Napodstawiewynikówwielubadań,zarównoepidemiologicznych,jakiwgru-
pachwysokiegoryzyka,ustalili,żeobecnośćproblemówbehawioralnych(eks-
ternalizacyjnych)nastarcieszkolnymdotyczywistociemałejpodgrupydzieci
-główniechłopców.Sątochłopcy,którzywokresiewczesnodziecięcymdo-
świadczalijednocześniewieluczynnikówryzyka,takichjak:szczególniewysoki
poziomwczesnejnadpobudliwościiagresji,negatywnepostawyrodzicielskie
orazwysokipoziomogólnegostresurodzinnego.
Wyodrębnionewzespołyklinicznezaburzeniabehawioralneobserwowane
udzieciimłodzieżywwyraźnysposóbwiążąsięznieadaptacyjnymiwzorcami
funkcjonowania,coprzejawiasięwpostacinaruszaniaprzyjętychstandardów
społeczno-kulturowych:sięganiepoalkohol,narkotyki,wagarowanie,problemy
znauką,podejmowaniezachowańagresywnych,dokonywaniesamouszkodzeń.
Zespołytychnegatywnychzachowańoodpowiedniosilnymnatężeniustająsię
podstawąrozpoznaniazaburzeńopozycyjno-buntowniczych,zaburzeńzachowa-
niaiemocjilubzaburzeńzachowania(por.Bomba,2007).Uwieluztakichnza-
burzonychadolescentów”istniejeryzyko,żerozwijającasięstrukturaosobowości
możeskrystalizowaćsięwkierunkupatologicznym(Zalewska,2015).Jakdotąd
niewielejestdanychempirycznychnatematzwiązkówmiędzywystępowaniem
zaburzeńzachowaniawokresiedorastaniaazaburzeniamiosobowości.Rezulta-
tydotychczasowychbadańwskazują,że25-40%osóbzrozpoznaniemzaburzeń
zachowaniawewczesnymdzieciństwieprzejawiawdorosłościcechyosobowości
antyspołecznej(Hinshaw,1994).Adolescenciprzejawiającytrudnościwzakresie
przystosowaniaspołecznegozwyklemajązasobąhistorięniełatwychwarunków
socjalizacjiitymsamymczynnikówkształtującychosobowość(Molt,Lyman
iSilva,1994;FrickiDickens,2006):
•niekonsekwentnystylwychowawczyopiekunów;
•odrzucenieemocjonalnezestronyrodziców,nauczycieliirówieśników
(możedziałaćnazasadziesprzężeniazwrotnego);
•obecnośćrodzicówzaburzonychemocjonalnie,socjopatycznych,niedają-
cychoparciaiakceptacji;
•silnykonfliktwrodzinieskutkującydystansem,rozejściesięrodziców,
wychowywaniedzieckaprzezjednoznich;
•urazyzwiązanezdoświadczeniamiprzemocywrodzinie.
Czynnikitesprzyjajądezorganizacjiwczesnejwięzinaskutekwytworzenia
sięnniejasnego”obrazugłównegoopiekuna(FrickiDickens,2006),dlatego
stylprzywiązaniatraktowanyjestjakoważnymediatorrozwojuzdrowejlub
zaburzonejosobowości.
