Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.2.Mechanizmyregulującezachowanieczłowieka
83
sytuacji,anastępniewnioskujeoroliwskrypcie.Jeśliskryptzostanierazwy-
uczony,możebyćponownieodzyskanyzpamięciwpóźniejszejsytuacjiiwy-
korzystanyjakoprzewodnikwzachowaniu.TakiepodejściezdaniemCraigaA.
AndersonaiBradaJ.Bushmana(2002)możnatraktowaćjakobardziejszczegó-
łowyopistego,cozachodziwprocesieuczeniasięspołecznego.
Skryptytozestawyszczególniedobrzeprzećwiczonych,wysocepowiązanych
pojęćwpamięci,częstoobejmującezwiązkiprzyczynowe,celeiplanydziała-
nia(SchankiAbelson,1977;Abelson,1981).Gdyelementysilniepołączone,
tworząjednolitąkoncepcjęwpamięcisemantycznej.Cowięcej,jużkilkaprób
(powtórzeń)określonychscenariuszyzachowaniamożezmienićoczekiwania
iintencjedanejosobyiutrwalićważneskryptyspołeczne(Anderson,1983;An-
dersoniGodfrey,1987;Marsh,HicksiBink,1998).Częstoćwiczonyskryptzy-
skujesiłędostępunadwasposoby.Powtarzanietworzydodatkowepowiązania
zinnymipojęciamiwpamięci,zwiększającwtensposóbliczbęścieżek,zapomo-
którychmożnagoaktywować.Licznepróbyzwiększająrównieżsiłęsamych
powiązań.Zatemdziecko,któreobserwowałowtelewizji(np.filmy)kilkatysięcy
przypadkówużyciapistoletudorozstrzygnięciasporu,będzieposiadałobardzo
dostępnyskrypt,którymożeuogólnićsięnawielesytuacjikonfliktowych.Teoria
skryptówjestszczególnieprzydatnawrozumieniuzjawiskauogólnianiaproce-
sówuczeniasięspołecznegoiautomatyzacji(atakżeupraszczania)złożonego
procesu:percepcja-osąd-decyzja-zachowanie.
2.2.3.Psychologicznemechanizmyzachowania
Poznawczaiemocjonalnaregulacjazachowania
Poznaniespołecznetoprocespozwalającypostrzegać,aletakżeanalizować
spostrzeżeniairozumieć,czylinadaćzebranemumateriałowiodpowiedniąin-
terpretację,którapozwalaczłowiekowiadekwatniereagowaćwświeciepełnym
innychludzi(por.Aronson,WilsoniAkert,2012).Procesypoznaniaspołecz-
negogrająkluczowąrolępośredniczącąmiędzyaktywnościąfunkcjipoznaw-
czychaaktywnościąbehawioralną(por.WieneriRybakowski,2006).Poznanie
społeczneobejmujezdolnośćdopostrzegania,interpretacjiiocenysytuacji,na
przykładidentyfikowaniaemocji(napodstawieanalizywyrazutwarzy,tonugło-
su)czywnioskowaniaobardziejzłożonychstanachumysłowych,czylitworzenia
tzw.teoriiumysłu(TeoryofMind,ToM;Cotteriin.,2018).Aspektempozna-
niaspołecznegojesttakżepostrzeganiewłasnejosobyibudowaniesamooceny.
Ocenaświataidziałaniebędąceodpowiedziąnaocenęmogązachodzićdzięki
korzystaniuzprocesudokonywaniaatrybucji(czyliumiejętnościrozeznawania
oprzyczynachzachowańinnych),procesukategoryzowaniapojęćibudowania