Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
języku,takjakmygoużywamydoopisywaniasytuacji
kontrfaktycznej,mógłbybyćodmiennyprzedmiotspełniający
deskryptywnewarunkinakładaneprzeznasnaodniesienie.Takwięc
używamynaprzykładzwrotu„wynalazcaszkiełdwuogniskowych”,
kiedymówimyoinnymświeciemożliwymlubsytuacji
kontrfaktycznej,abyodnosićsiędokogokolwiek,ktowtej
kontrfaktycznejsytuacjiwynalazłbyszkładwuogniskowe,niezaś
doosoby,którąludziewtejkontrfaktycznejsytuacjinazywaliby
„wynalazcąszkiełdwuogniskowych”.Onimoglibymówićinnym
językiem,częściowopokrywającymsięfonetyczniezpolskim,
wktórymwyrażenie„wynalazcaszkiełdwuogniskowych”używane
jestwjakiśinnysposób.Niezajmujęsiętutajtąkwestią.Jeślioto
idzie,ludziecimoglibybyćgłusiiniemilubteżwcalemogłobyich
niebyć.(Gdybyniebyłożadnychludzi,toitakmógłbyistnieć
wynalazcaszkiełdwuogniskowych–mógłbynimbyćBóglubszatan).
Podrugie,mówiącopojęciusztywnegodesygnatora,niezamierzam
sugerować,żeprzedmiot,doktóregoonsięodnosi,musiistnieć
wewszystkichświatachmożliwych,tojestistniećkoniecznie.Niektóre
rzeczy,byćmożebytymatematyczne,takiejakdodatnieliczby
całkowite,istniejąkoniecznie,jeśliwogóleistnieją.Niektórzyludzie
utrzymują,żeBógistnieje,itoistniejekoniecznie;inni,żeistnieje
onprzygodnie;innizaś,żeprzygodnienieistnieje;ajeszczeinni,
żekoniecznienieistnieje[66]–wypróbowywanowszystkiecztery
opcje.Takczyinaczejkiedyużywampojęciasztywnegodesygnatora,
niesugeruję,żeprzedmiot,doktóregosięonodnosi,koniecznie
istnieje.Rozumiemprzeztowyłącznieto,żewkażdymświecie
możliwym,wktórymdanyprzedmiotistnieje,wkażdejsytuacji,
wktórejprzedmiottenbyistniał,używamydanegodesygnatora,aby
desygnowaćtenprzedmiot.Wsytuacji,wktórejprzedmiottennie
istnieje,powinniśmystwierdzić,żedesygnatorniemaodniesieniaiże
desygnowanyprzedmiotnieistnieje.
Jakpowiedziałem,wielufilozofówbędzieuważałosamopojęcie
sztywnegodesygnatorazakwestionowalneperse.Zarzut,jakijest
tuwysuwany,możnasformułowaćnastępująco.Zauważ,żemówisz
osytuacjach,któresąkontrfaktyczne,czylimówiszoinnychświatach
możliwych.Aprzecieżświatytesązupełnieoddzielneodświata
aktualnego,któryniejestpoprostuinnymświatemmożliwym;jest
światemaktualnym.Zanimwięczacznieszwogólemówićo–
