Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
XXIX
lata51.WprogramowymartykuleKsięgarstwoaspółdzielczośćnapi-
sze:
książkamusibyćzaliczonądoartykułówpierwszejpotrzeby—doprzed-
miotówniezbędnychdożycia[…].Stądtopierwszorzędneznaczenie,
jakiegodziśdlakażdegoruchuocharakterzespołecznymnabierająspra-
wy,związanezudostępnieniemmasomodpowiednichksiążek,awięc
takżesprawasposobuwytwarzaniaichisprzedaży.Ztegowzględujest
rzecząpoprostuniezrozumiałą,żewruchuspółdzielczym,aniunas,ani
naZachodzie,niebyłodotądpróbnawiększąskalęoparciaksięgarstwa
nazasadachspółdzielczych.Niemożnanazwaćtegoinaczej,jakwielkim,
niepowetowanymbłędemruchuspółdzielczego(s.410-411).
Zorganizowaniedziałalnościwydawniczejnazasadachspółdziel-
czychmiałodlaOrsettiznaczenieszczególne,dawałobowiemnadzie-
jęna
odjęcieksiążcejakotakiejcharakterutowaru,tojestwytworuprodu-
kowanegoiwymienianegoprzedewszystkimdlazyskuprzedsiębiorcy.
Awszakjestjasne,żepókihandeliprodukcjaksiążekopartebędąna
zasadachkapitalistycznych,awięcpodporządkowaneniewzruszonemu
prawu,żekapitałdążydojaknajwiększychzysków—pótyksiążkanie
będziemogłaspełniaćswejwłaściwejroliwwyzwoleńczychdążeniach
HempelwtymczasiepropagowałpoglądyKropotkinaitłuma-
czyłnajęzykpolskiPomocwzajemnąjakoczynnikrozwoju.„Okres
anarchizmu,któryprzeżywał,znajomośćpracnaukowychPiotraKro-
potkina[…],skierowała,byćmoże,myśljegokuspółdzielczości”52.
Szybkojednakewoluowałodanarchokomunizmukukomunizmowi.
W1921roku,gdypartiakomunistycznaprzejęłakontrolęnad„Książ-
ką”,Orsettiwystąpiłazespółdzielni.
Dzieleniesięmyśląwyznaczadrogęurzeczywistnienianajbliższej
OrsettiwizjiKropotkinowskiegoanarchokomunizmu,któregoformę
łatwomożnasobie[…]wyobrazić,przyjmując,iżliczbadóbr,którejuż
obecnieoddanesądoużytkuogółu,nazasadzie„każdemuwedługjego
51Szerzejzob.JaninaWojciechowska,MariaOrsetti…,s.39-43.
52WandaPapiewska,JanHempel…,s.52.
