Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
problemempierwotnym,odktóregoPlatonwszędziewychodzi,nie
jestproblemogólności,leczproblempewności.ZnaleźćAbsolut
wodróżnieniuodrzeczywzględnych,bezwarunkowewodróżnieniu
oduwarunkowanego,cośokreślonegowodróżnieniu
odbezgranicznejnieokreśloności:otopostulat,bezktóregospełnienia
niejestmożliwaaniprawdziwawiedza,aniprawdziwawola.Uczeń
Sokratesaująłpoczątkowotenpostulatodstronywoli.Wchwili,gdy
PlatonzrozumiałpytanieSokratesa,oznaczałoonodlaniegotylko
iwyłączniepytanieopojęcie,oeidossamejwoli.Naszedziałanienie
powinnorozpraszaćsięnamnogośćpojedynczychiprzypadkowych
czynów,niepowinnoulegaćwszelkimbodźcomikażdejdowolnej
podniecie,leczwsobiesamymznaleźćmusiniezmiennąnormę,
trwałąmiarę,którąbędziespętanenibyżelaznymłańcuchem.Tawięź
jestpodstawowąpostaciąwszelkiejetyczności.Istniejespoczywający
wsobieporządekmoralności,wewnętrznamiarastosunków
wolitywnych,którawswoimistnieniuiobowiązywaniu
porównywalnajestdoczystychproporcjimatematycznych.
Zapośrednictwempojęciaporządku,którepełnitufunkcjęterminu
średniego,zapośrednictwempojęciaτάξιςκασυμμετρία,świat
wiedzyzostajewewnętrzniepołączonyzeświatemwoli.Okazujesię
teraz,żejednoidrugie,porządekwByciuiporządekwdziałaniu,
sądwomaróżnymikonsekwencjamijednejitejsamejzasady,przez
którąkonstytuujesiędopierokosmosjakotaki[4].
Wrazzrozszerzeniemetycznegokosmosu,któredokonujesięwtej
analogii,Platonwykraczajednakpozasferęmyślisokratycznej.
Punktciężkościwłaściwegouzasadnieniaprzesuwasięzetyki
nadialektykę.Taostatniajest,najogólniejbiorąc,nauką
oprzedmiocie,oileujmujesięgojakoczystyprzedmiotwiedzy.Nie
byłobypewnościiapodyktycznościwiedzy,gdybynieistniałytrwałe
iwsobieniezmiennetreścitejwiedzy.Światzmysłowy,świat
bezpośredniegoodczuwaniaipostrzegania,nieobjawianamnigdzie
tejstałości,tejjednakowościtreścizsobąsamą.Jegocechą
charakterystycznąjestraczejtowłaśnie,żekażdatreść,ledwosię
wyłoni,samanapowrótobracasięwniwecz.Jestondziedziną
sprzeczności–nietylkonieznastanowczychpewników,leczjest
przemijającymszeregiemstanów,którewzajemniesięwykluczają.
