Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A1–Komórkiprokariotyczne
3
bakterie
prokarionty
archeony
wspólny
przodek
zwierzęta
eukarionty
grzyby
rośliny
Rysunek1.Ewolucjakomórek
Budowakomórkiprokariotycznej
Rozmiaryprokariontówmieszcząsięzwyklewzakresieod0,1do10Pm,aichkształt
należydojednegoztrzechpodstawowych:kulistego(ziarniaki,cocci),pałeczkowa-
tego(pałeczki,laseczki,bacilli)lubhelikalnieskręconego(krętki,spirilla).Komórki
prokariotyczne,jakwszystkiekomórki,sąotoczonebłonąkomórkową,któracałko-
wicieobejmujecytozolioddzielakomórkęodotaczającegośrodowiska(rys.2).Błona
komórkowa,ogrubościokoło8nm,składasięzfosfolipidowejdwuwarstwyzawiera-
jącejbiałka(patrztematyE1iE2).Prokariontyniemająotoczonychbłonąorganelli
wewnątrzkomórkowych,takcharakterystycznychdlaeukariontów(patrztematA2).
Wodnycytozolzawieramakrocząsteczki[enzymy,informacyjnykwasrybonukle-
inowy(mRNA),transportujący(transferowy)RNA(tRNA)irybosomy],związkiorga-
niczneijonyniezbędnedlametabolizmukomórkowego.Wcytozoluzawartyjest
równieżprokariotyczny‘chromosom’złożonyzpojedynczejkolistejcząsteczkiDNA,
którajestskondensowanawformieciałaokreślanegojakonukleoid(rys.2)(patrz
tematF2).
Ścianykomórekbakteryjnych
Dlaochronyprzedmechanicznymiurazamiiciśnieniemosmotycznymwiększość
komórekprokariotycznychjestotoczonasztywnąścianąkomórkowąogrubości
3-25nm(rys.2).Ścianatajestzbudowanazpeptydoglikanu,kompleksuoligosa-
charydówibiałek.Składnikoligosacharydowyzawieraliniowyłańcuchwystępu-
jącychzamiennieN-acetyloglukozaminy(GlcNAc)ikwasuN-acetylomuraminowego
(NAM)połączonychwiązaniemβ-1,4-glikozydowym(patrztematJ1).Dogrupy
kwasumlekowegowNAMpoprzezwiązanieamidoweprzyłączonyjesttetrapeptyd
zawierającyd-aminokwasy.Tetrapeptydowełańcuchybocznesąsiadującychzesobą
