Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
„Kulturamałomówna”StanisławaLacka.Wkręgumłodopolskiejświadomości...
gospodkontrolisłowotoku.DowcipyoRydluniemogą,rzeczjasna,stanowić
rozstrzygającegoargumentu,gdyżichprzedmiotemjestindywidualnacecha
człowieka,niecechaliterackiegostylu.Choć,trzebapamiętać,wparodiach
podkreślanofakt,żenadmiernieelokwentnybohaterjestpopularnympoetą.
Niesąnatomiastzwiązanezżadnymbezpośrednioujawnionymadresem
personalnyminnetekstyparodystyczne.Otoprzepisnatomliryków,podany
przezkrakowskie„LiberumVeto”:
„Bierzesiędwakilołez,tyleżwestchnień,tyleżgoryczy(…),wmiaręsensu(bardzo
uważać,abyniebyłozamądre),słówizdańàlaTetmajer,àlaPrzybyszewski,àlaKa-
sprowicz,dowolnierozwadniasiętowodą,dosyćsilno,zpółfuntapiorunów,błyska-
wicisłońcateżniezaszkodzi,awszystkorazemzmieszaneizaprawionedostateczną
ilościągłupotypakujesięwmózgiczytelników,nalepiwszyprzedtemetykiety«Łzy»,
«Struny»,«Zerwanestruny»,«Liryki»,«Impresje»itd.”10.
Jaknietrudnozauważyć,jedynymkomponentem,którymabyćwprowa-
dzonywminimalnejdawceokazujesię…sens.Deklaracjeuczućiafektów,
frazesyisymbolemająbyćodmierzanehojnąmiarą.Wszystkowdodatku
rozwodnionetak,abyuzyskaćodpowiedniąobjętość,masę.Cytowanytekst
mówinietylkoometodzietworzeniatrzeciorzędnegoutworuliterackiego.
Tytułsatyry,Jaksiędziśrobitomliryków,wskazujena,możnapowiedzieć,pro-
dukcyjnąskalęzjawiska.Wielomównośćtowujęciuówczesnejparodiinie
tylkocechategoczyinnegoutworu,aleprzedewszystkimcałejmłodejlitera-
tury.TakprzedstawiazagadnienieMirandola,piszącswójTysiącsześćsetdwu-
dziestytrzecisonetoGiewoncie11.Pointęparodiistanowiwyrażenieobawy,czy
wielbionyzaswą„potęgę”tatrzańskiszczytwytrzymanatłokzbytintensyw-
nejprodukcjiliterackiej.
Parodialiterackapiętnowałapanującywliteraturzenadmiariczyniłato
jawnie,publicznie.Osobisteodczucianajwybitniejszychtwórcówepokibyły
natomiastznanetylkowwąskimkręguwtajemniczonych.Dziśsąonedlanas
częściowodostępne,gdyżznamyprywatnąkorespondencjęartystów.Dzięki
niejstajemysięświadkamimomentówszczerejsamooceny,dotykającejczęsto
zagadnieńjęzykowych,zproblememwielosłowianaczele.
KatarzynaFazanpoddaławnikliwemuoglądowikorespondencjęKazimie-
rzaTetmajera12.WksiążceSzczerapozadekadentazwróciłauwagęnaprzyspie-
szonąewolucjęopinii,jakieTetmajerformułowałprywatnieoswoimdramacie
ZawiszaCzarny.WtydzieńpopremierzewTeatrzeMiejskimwKrakowiepo-
etapiszedoFerdynandaHoesicka:
„Sątamogromnewady,alenigdyniebyłemtakpoetą,jakwtymitowiem,żemstwo-
rzyłjakąśnowąepokęwteatrzepolskim.Wyspiańskijestgenialny,alezatrudny,zaabs-
trakcyjny.Wkątdłubanie,wałkowanie,wmoimZawiszywszystkosiępiętrzyipieni”.
10„LiberumVeto”1904nr3.
11F.Mirandola,TysiącsześćsetdwudziestytrzecisonetoGiewoncie,„LiberumVeto”,1903nr15.
12K.Fazan,Szczerapozadekadenta.KazimierzTetmajer:międzyepistolografiąasztuką,Towarzy-
stwoNaukowe„SocietasVistulana”,Kraków2001,ss.86i115-116.Cytatyzkorespondencji
Tetmajerawedługtejksiążki.
