Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałIII
Maretenebrarumwmowieimilczeniu
WśródautorytetówepokiwskazującychnawartośćmilczeniaMariaPodra-
za-KwiatkowskawyróżniłaMaurycegoMaeterlincka.Wartozastanowićsię
nadtym,wjakisposóbautorŚlepcówstawałsiędlapolskichpoetów„mi-
strzemmilczenia”.
MaurycyMaeterlinckbyłjednymzkontestatorówtradycyjnego,logocen-
trycznegonastawieniakulturyZachodu.Twierdził,żewsporzeonajwyższą
prawdęracjaniezawszeznajdujesiępostroniejęzyka.Istniejebowiem,warta
wysłuchania,racjamilczenia.Myśltęzawarłwlicznychszkicachiartykułach
programowych21.Należyzaznaczyć,żewypowiedziteoretyczneBelga,formu-
łowaneniejakonamarginesiejegotwórczości,byływPolsceznaneiczytane
odpoczątkulat90.PierwszypopularyzatortwórczościMaeterlincka,Zenon
Przesmycki,zwróciłuwagęliterackiejPolskinaprogramowewystąpienieau-
toraŚlepców,opublikowanenałamachMłodejBelgii.Wsłynnymartykulept.
MaeterlinckMiriamzamieściłobszernycytat:
„Mamprzedewszystkimniezmiernyszacunekdlawszystkiego,coniewyrażalne
wistocieludzkiej,dlawszystkiego,comilczące,conieznajdujegłosuwduszy.(…)Jest
wnaszejduszymorzewewnętrzne,prawdziwemaretenebrarum,kędyszalejądziwaczne
burzetego,coniedajesięująćwdźwiękianiopisać.(…)
Najnadzwyczajniejsząwczłowiekurzecząjestjegomądrośćtajemna.Wewszystkim,
comówi,mówicoinnego,niżmówi,wewszystkim,coczyta,czytacoinnego,niżczyta;
wewszystkim,corobi,robicoinnego,niżrobi.Agdysięmodli,manamyślicoinnegoniż
modlitwę.Wszystkiejegoczynności,mowy,myśli,modlitwymająsiostrzyceniezwykłe,
promieniste,którychonnigdyniewidział,aleoktórychmyśliciągle.Przezcałeżyciepo-
stępujesiętak,jaksiępostępujewdomuumarłego,gdziezaszłaśmierćnagłaipodejrzana.
Niemówisięowypadku,leczmyślisiętylkoonim.(…)Mówisiętylkoorzeczachnicnie
znaczących,iwiesię,żeto,cosięmówi,nietyczysięzupełnietego,oczymsięmówi.
Dwajludzierozmawiającyzsobąnierozmawiająotym,comówią.(…)Żyjesięwtenspo-
sóbnaolbrzymimdomyślniku(…)ikażdy-zdasię-wewnętrzniezdajesobiesprawę,iż
poeci,prorocyimędrcy,którzyobwieszczali,żemówićbędąwyłącznieotymdomyślniku
iobjaśniaćgo,niezrobilidoniegonawetżadnejaluzji.Ikażdyczytaichobjaśnienia,znaj-
dującpodtymiobjaśnieniami,natymsamymmiejscu,tensamdomyślnik.Ikażdypostę-
pujestosowniedotegodomyślnika.Żywidlanichbiernąaprobatęiniemąwdzięczność,
jakieżywisiędlatych,którzyniemówiąostryczkuwdomupowieszonego”22.
21Zob.M.Maeterlinck,Skarbubogich,przekładautoryzowanyF.Mirandoli,Wydawnictwo
Polskie,Lwów1926.
22Z.Przesmycki,MaurycyMaeterlinck.Stanowiskojegowliteraturzebelgijskiejipowszechnej,[w:]
tegoż,Wybórpismkrytycznych,t.I,WydawnictwoLiterackie,Kraków1967,ss.289i293;pierwo-
druk„Świat”1891nr3.
