Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Relacjajęzykaikultury
23
PiotrGarncarek(2006:201)dochodzidoprzekonania,żeDwprocesie
glottodydaktycznymnaukajęzykajestzajęciemobowiązkowym,zaśpozna-
waniekulturyindywidualnymwyborem”.Opanowanieizrozumieniejęzyka
dajeszansęnadocieraniedowyrażonychwnimtreścikulturowych.Zdru-
giejstronyniedasięwpełniopanowaćJPJObezuwzględnieniaelementów
kulturywyrażanejwtymjęzyku,będącymjednymzpodstawowychźródeł
informacjiwłaśnienatematkulturydanegospołeczeństwa(Burzyńska2002:
5-6).ZaJanuszemAnusiewiczem(1994:10;por.Dąbrowska2005:99)
możnaprzyjąć,żejęzyktowarunekwstępnystanowieniairozumieniakul-
tury,implikator,składnik,rezerwuar,Dpastransmisyjny”orazinterpretator
iinterpretant,zawierającynajistotniejszejejtreści.Znajomośćkontekstu
kulturydanegojęzykaobcegojestniezwykleważna,boniezawszedajesię
bezodniesieniadotejkulturydosłownieprzetłumaczyćnp.konkretnywyraz.
AnnaDąbrowska(2005:104)przywołujetakieototerminy:Dkresy”,Dcham”,
Dsprawapolska”,którebudząpewneskojarzeniaiwyrażająokreślonewartości,
często-jakpisze-niełatwedozrozumieniadlaprzedstawicieliinnychkultur.
Wyrazytemożnaróżnienazywać:BrigitteSchultze(1999)mówiopojęciach
kluczowych,WaleryPisarek(2002;zaKleinem1989)-osłowachsztanda-
rowych,AlicjaNagórko(1994)-okulturemach9.Świetnymprzykłademsą
równieżtzw.skrzydlatesłowa(Dcytatyliterackieiinnepowszechnieznane
zdaniapolskie”),wktórychchybawnajbardziejwidocznysposóbstykająsię
językikulturanarodu,aowykorzystaniuktórychnagruncieglottodydaktyki
polonistycznejpiszeZarzycka(2010,2012)10.
Nierozłącznośćjęzykaikulturybardzodobrzeprzedstawiawswych
badaniachGrażynaZarzycka,rozwijającaipropagującazastosowaneprzez
MichaelaAgarapojęcielingwakultury(wypływającezprzekonaniaosilnym
zespoleniuobukomponentów).Lingwakulturajest,wedługZarzyckiej(2004:
436),językowymobrazemwartości,symboli,sensów,charakterystycznych
dladanegoobszarukulturowego,zamieszkiwanymikształtowanymprzez
rodzimychużytkownikówjęzykazazwyczajnieświadomie.Obejmujetakże
skonwencjonalizowanefragmentydyskursów(powszechnieznane,często
używane;frazeologizmy,powiedzenia,przysłowia,cytaty-skrzydlatesłowa,
dłuższeteksty,dziękiktórymmożnainterpretowaćdanąkulturęlubsubkul-
tury).Zgodniezhipoteząbadaczkiistniejąlingwakulturapolskanarodowa
9Postulatwłączaniasłów-kluczyorazskryptówkulturowychdonauczaniaobcokrajow-
cówpolszczyznypojawiłsięrównieżwbadaniachglottodydaktycznych.Teoretycznieiprak-
tyczniezajmowałysiętymm.in.M.Skura(2009,2010)iE.Łątka-Likh(2012,2015),sięgając
donajważniejszychpractemupoświęconych,np.A.WierzbickiejiC.Goddarda(Wierzbicka
2006;Goddard,Wierzbicka2007).Autorkąnajnowszejpropozycjiwykorzystanialingwistyki
kulturowejwglottodydaktycepolonistycznejjestG.Zarzycka(2019),którawswoimartykule
odnosisiętakżedobardzoważnejpublikacjiM.RakaKulturemypodhalańskie(2015).
10WrozdzialetrzecimwrócędoskrzydlatychsłówG.Zarzyckiej.
