Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI:Kulturaszkoły–szkicowanietła
25
3.Kulturajakomanifestacjaświadomościpodmiotów
życiaszkolnego
Możemywskazaćjeszczetrzecisposóbpatrzenianakulturęszkoły,któ-
regocechącharakterystycznąjesttraktowaniejejjakosystemuwzględnie
autonomicznego,będącegoformąekspresjiczyteżmanifestacjiludzkiej
świadomości.Całysystemszkolnyjesttutajfaktycznie„kulturą”.Refleksja
badaczakoncentrujesięnapenetrowaniujejjakosubiektywnegodoświad-
czenialudzi;jestanaliząwzorów,któreczyniązorganizowanedziałania
aktorówżyciaszkolnegomożliwymiiprzybierającymiokreślonąpostać.
Wzoryobejmująregułyinormydziałaniawpisanewpodstawowezałożenia,
swoistyjęzyk,zapomocąktóregoopisujesięrzeczywistośćszkolną,wiedzę
podmiotówotejrzeczywistościiprzedstawieniasymboliczne,takiejakry-
tuałyszkolne,ceremonie,ideologieorazinneelementyszkolnychtradycji
(naprzykładopowieściimityonauczycielach,uczniach,dyrektorze).
Wtakimujęciuwbadaniachstosujesięzwyklemetodyjakościowe,aprzede
wszystkimprzeprowadzasiębadaniaterenoweistudiaprzypadków,typowe
dlabadańocharakterzeetnograficznym.Badaczpodejmujewysiłkidotarcia
dosubiektywnychdefinicjisytuacjiiróżnychaspektówkultury.Starasię
przebywaćprzezdłuższyczasrazemzosobamibędącymiprzedmiotemob-
serwacjiipoznaćichpunktwidzenianaposzczególnekwestie.Dajetomoż-
liwośćuchwyceniaprocesutworzeniaczyuzewnętrznianiasiękultury
szkoływtokucodziennychinterakcji.Badaczzyskujeszansępoznawania
subiektywnegodoświadczaniazdarzeńszkolnych(iokołoszkolnych)przez
uczniówczynauczycieliorazjegoobiektywizacjędziękiichwspólnym
działaniom.Przedmiotemuwagistająsiętakieprocesyinterakcyjne,jak
walka,gry,manipulacje,negocjacje.Wszystkotobowiemsłużybudowaniu
ostatecznegokształtuobliczaszkoły,ajednocześniesprawia,żejegozmiana
stajesięmożliwa.„Czarnaskrzynka”kulturyszkołyzostajeotwartaoraz
poddanaopisowiianalizie.Jeśliużyjemywpracybadawczejwyżejwymie-
nionychkonceptualnychnarzędziindeterministycznegomodeluanalizy(na
przykładpojęćsymbolu,rytuału,mitu,ideologii,języka),możemydotrzeć,
jaktwierdzązwolennicytegoujęcia,dokontekstówiparadoksóworganiza-
cyjnychdziałańuczniówczynauczycieli.Typowedlategoujęciasąpytania
badawczewrodzaju:jaknauczycieleradząsobiezintensywnościądziałań
zawodowychwciągurokuszkolnego?Jakuczniowiepostrzegająrzeczywi-
stośćszkolnąiwjakisposóbjąinterpretują?Jakierytuałysątworzone
ikultywowanewszkole?Jakjestzagospodarowywanaprzestrzeńszkoły?
Czyposzczególnemiejscatejprzestrzenipełniąfunkcjemagiczne?Jakarola
