Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Częśćpierwsza
nasiebieodpowiedzialność,mająsilneskłonnościdosamodyscypliny,na
ogółsątwórczy,tyleżetetwórczezdolnościwdużymstopniuniesąwyko-
rzystywane
16.
Odwołującsiędoostatniegospośródwskazanychkonstruktów(elitaryzm–
egalitaryzm),możnapowiedzieć,żeupowszechnianiesiętendencjielitary-
stycznych(hierarchicznych)zazwyczajpowodujepowstawanietakichform
organizacjiżyciaszkolnego,któremająpostaćstrukturwysmukłych,iwdu-
żymstopniuograniczająkreatywnośćpodmiotów.Równocześnieobniżająone
zarównopoziomidentyfikacjizeszkołą,jakizakresuczestnictwauczniów
czynauczycieliwjejsprawachcodziennych,ograniczającychsięwyłącznie
dosytuacjipowinnościczyprzymusu.
Nietrudnodostrzecfakt,żeodmiennezałożeniadotyczącenaturyludzkiej
zawartewkulturzedanejszkołypociągajązasobącałkowitezróżnicowanie
stosunkówpomiędzyprzedstawicielamiposzczególnychsegmentówstruktu-
ryszkolnej.Jeślibowiemwśródnauczycielidanejszkołyupowszechniasię
przekonanieoegoistycznychskłonnościachucznia,wcześniejczypóźniej
okażesię,żerelacjepomiędzynimikształtująsięnazasadziewzajemnej
nieufności,dążeniadototalnejkontroli,formalizowaniastosunkówwzmac-
nianychprzezregulaminy,przepisy,kodeksy.Zresztątakiesamoprzełożenie
możnazastosować,analizującstosunkidyrekcjaszkoły–zespółpedagogiczny.
Ponadtoindywidualistyczneskłonnościdająosobieznaćwsamejrównież
strukturzeszkoły,wktórejobserwujemyprocesdominacjiosobistychintere-
sównaddbałościąocałośćplacówki.Dotyczytozarównopojedynczych
osób,jakiorganizacji,którychnatereniejednejszkołymożebyćwiele,
aktóreniepotrafiąsięzsobąporozumiewać(naprzykładzwiązkówzawo-
dowychzrzeszającychnauczycieli).Nierzadkiesąsytuacje,gdyposzczegól-
nezwiązkinegocjująoddzielniezdyrektoremszkoły,anawetkonkurująze
sobą.
WkulturzeszkołyukształtowanejwedługteoriiYsytuacjawyglądacał-
kowicieodmiennie.Założeniadotyczącenaturyludzkiejsąinne.Działając
trochęnazasadziesamospełniającegosięproroctwa,zarównonauczyciele,
jakiuczniowieczęściejwykazująskłonnośćdouczestnictwawżyciuzbio-
rowości,akceptowaniaodmiennychracji,podporządkowaniasiępostano-
wieniomgrupyiwzględnieharmonijnegoukładaniastosunkówzinnymi.
Takaszkoła,którawswejkulturze(nietylkowwersjizapisanejnaprzykład
wstatucieszkoły)zdołałazawrzećwiększośćzcechwłaściwychteoriiY,
możebyćprzezuczniówinauczycielipostrzeganajakgrupapierwotna,
októrąsiędba,dlaktórejdobrapodejmujesiędziałaniawykraczającepoza
16Ibidem,s.172.
