Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Wyrównanieglikemiiwcukrzycytypu2-ogólnewskazaniadlaniediabetologów
Metformina
Metforminatoobecnienajczęściejstosowanylekprzeciwhiperglikemicznynależący
dogrupypochodnychbiguanidu.Mimożeminęłojuż60latodzastosowaniametfor-
minywpraktyceklinicznej,mechanizmjejdziałanianiezostałdokońcawyjaśniony,
awiedzaonimnadalwzbogacanajestonowewłaściwościwychodzącepozawpływ
lekunagospodarkęwęglowodanową.
Wiadomo,żemetforminazaburzaoddychaniekomórkoweprzezhamowaniekom-
pleksuImitochondrialnegołańcuchaoddechowego,coprowadzidozmniejszenia
produkcjiATPwmitochondriach,czegokonsekwencjąjestwzroststosunkuAMP
doATPwkomórce.Wwynikutegodochodzidoaktywacjienzymukinazyzależnej
odAMP(AMPK-adenosinemonophosphate-activatedproteinkinase),odgrywające-
gokluczowąrolęwutrzymywaniurównowagienergetycznejorganizmu.Wszystkie
szlakimetabolicznezużywająceenergięulegajązahamowaniu,natomiastzwiększa
sięprodukcjaATPdziękizwiększonemuwychwytowiglukozyzkrwi,nasileniugli-
kolizyorazβ-oksydacjikwasówtłuszczowych.Metformina,hamującmitochondrialną
dehydrogenazęglicerofosforanową,powodujezahamowaniewątrobowejprodukcji
glukozy-glukoneogenezy.Wynikiemtegojestzmniejszeniesekrecjiglukozyoraz
zwiększeniestężeniamleczanówiglicerolu.Metforminaprzezwpływnaaktywność
kinazytyrozynowejreceptorainsulinowegopoprawiawrażliwośćtkanekobwodowych
nadziałanieinsuliny,zwiększającwychwytglukozyprzeztkankiobwodowe(głównie
mięśnie).Ponadtostymulujezależnąodinsulinytranslokacjętransporterówglukozy
wadipocytachihepatocytach;podjejwpływemdochodzidozmniejszeniawchłania-
niaglukozywjeliciecienkim.Dodatkowometforminazwiększawrażliwośćkomórek
βwysptrzustkinahormonyinkretynowe.Podkreśleniawymagafakt,iżdziałanie
metforminywiążesięniezestymulacjąwydzielaniainsulinyprzezkomórkiβwysp
trzustki,alezezmniejszenieminsulinooporności,coprzekładasięnaredukcjętak
częstoobserwowanegouchorychzcukrzycątypu2hiperinsulinizmu,awprzypadku
leczeniainsulinąpozwalanazmniejszeniedobowejdawkihormonu.
Pozaefektemprzeciwhiperglikemicznymmetforminawykazujedziałanieplejotropowe.
Podjejwpływemdochodzidozahamowanialipolizy,zmniejszeniasyntezyinasilenia
oksydacjikwasówtłuszczowych.Metforminapowodujezmniejszenielipogenezy
iakumulacjitriacylogliceroliwwątrobieorazobniżastężeniecholesterolucałkowitego,
frakcjiLDL(low-densitylipoprotein)cholesteroluoraznieznaczniepodwyższafrakcję
HDL(high-densitylipoprotein)cholesterolu.Korzystnywpływmetforminynaukład
krzepnięciaprzejawiasięprzeznasileniefibrynolizynaskutekobniżeniastężenia
inhibitoraaktywatoraplazminogenu1(PAI-1–plasminogenactivatorinhibitor-1)
orazzmniejszeniaadhezjiiagregacjipłytekkrwi.
Zuwaginazmniejszenieintensywnościszlakumetabolicznegozudziałeminsulino-
podobnegoczynnikawzrostu1(IGF-1-insulin-likegrowthfactor-1)ikinazybiałko-
wejtreoninowo-serynowej(mTOR-mammaliantargetofrapamycin)metformina
wykazujedziałanieprzeciwnowotworoweiprzeciwstarzeniowe.
6
