Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zsynergizmu(wtymsynergizmuaddycyjnegoihiperaddycyjnego),
zantagonizmu(wtymantagonizmukompetycyjnego,funkcjonalnegoiche-
micznego),
ztachyfilaksji,
ztolerancji,
znadwrażliwości(uczulenia),
zidiosynkrazji,
zkumulacji,
zdziałaniateratogennego(ukobietwciąży).
Niekiedypomimolicznychnawetdziałańniepożądanychleksięstosujeze
względunanieodzownedziałaniegłówne.Przykłademmogąbyćlekiprze-
ciwnowotworowe,niektórelekiprzeciwzapalneczyszeregantybiotyków
(awitaminoza,wtórnezakażeniagrzybiczeitd.).Uciężkochorychnajczęściej
spotykanymechanizmdziałanianiepożądanegotokumulacja.
Kumulacja.Gromadzeniesięlekuworganizmiezachodziwówczas,gdy
dawkilekupodajesięwzbytkrótkichodstępach,bymogłodojśćdounie-
czynnienialekulubjegowydalenia.Dotyczytozwłaszczalekówodługim
biologicznymokresiepółtrwania.Pozostająceworganizmie–wrezultacie
wiązaniasięzbiałkamilubgromadzeniasięwtkankachoszczególnympo-
winowactwie–pewneilościkażdejkolejnejdawkileku(lubjegoczynnego
metabolitu)ostateczniesumująsię,wyzwalającpokolejnej(prawidłowej)
dawcelekuobjawytoksyczne.
Kumulacjalekuzależyodjegowiązaniasięzbiałkami,jakiodgromadze-
niasięwtkankach,doktórychwykazujeszczególnepowinowactwo(np.gli-
kozydynaparstnicyamięsieńsercowy).Oczywistąprzyczynąkumulacjijest
zmniejszonadiurezazróżnychprzyczyn(najczęściejodwodnienie,aletakże
niewydolnośćnerek).
Dolekówłatwokumulującychsięworganizmienależąnp.glikozydyna-
sercoweibarbiturany.
Nadwrażliwość(uczulenie)nalek.Mauwarunkowaniagenetycznelub
jestzjawiskiemnabytym.Szczególnienarażonesąosobycierpiącenainne
chorobyuczuleniowe,jakastmaoskrzelowa,katarsiennyczyobrzękQuin-
ckego.
Idiosynkrazja.Jesttostanzwiększonejreaktywnościorganizmunaokre-
ślonyzwiązekchemiczny.Toosobniczezjawiskowynikazwykleznieprawi-
dłowychprzemianbiochemicznychdanegoleku.Stanten,równieżmającytło
genetycznelubnabyty,zasadniczoróżnisięoduczulenia,gdyżniezachodzi
tureakcjaantygen-przeciwciało.
Wpraktycenierzadkobezpodstawniedouczuleniazaliczasięwieleodczy-
nówstanowiącychnastępstwozłegodobranialekulubdawki;szczególnie
częstozdarzasiętopozastosowaniuśrodkówmiejscowoznieczulających.
24
