Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.NiemieckaliteraturawŁodziwXIXiXXwieku
21
Jednakvmłodyczłowiek”szybkozdobywaorientacjęirównieszybkosięaklima-
tyzuje.Wkrótcejużwie,żevTowarzystwoRosyjskie”tonietosamocovCоюзъ
РусскаgoНарода”
,żeprotestniemanicwspólnegozprotestantamiiżewszyst-
kierachunkiodManteufa,którevstary”każewypłacaćzkasynarzeczvLabella
Sirene”musząbyćzaksięgowanenavcontoprodiverse”16.
Wszystkieprzytoczonepowyżejprzykładyliteraturyniemieckiejpowsta-
jącejwŁodziwpoczątkowymokresiejejrozwojuświadcząotym,żejestona
skierowanadoprostegoodbiorcy,częstobezwyrobionegogustuliterackie-
go.Piśmiennictwomacharakterokazjonalnyiużytkowy.Powstajezpotrzeby
chwililubwcelukanalizowaniafrustracjispołecznych17.Literaturategookresu
pozbawionajestwybitnychosobowościiwyjątkowychtematów,przeważają
wątkiobyczajoweoraztematyopartenaBiblii.Ważnąrolęodgrywająduchow-
ni,stanowiącyduchowąelitęłódzkiegospołeczeństwa,propagującywswoich
utworachwartościchrześcijańskie.
KolejnymokresemwrozwojułódzkiejliteraturyjestIwojnaświatowa.
Wprawdziepiśmiennictwotychlatniezrewolucjonizowałoówczesnychidei
artystycznychidalejmiałocharakterużytkowy,drugorzędny,popularnyima-
sowy,propagującyuproszczonąwizjęświata,jednakówczesnałódzkaliteratura
zasługujenaodrębnepotraktowanie.
Iwojnaświatowawznaczącysposóbzmieniłarynekwydawniczy,tzn.
zjednejstronystworzyłatrudnościdotycząceprodukcji,dystrybucjiisprze-
dażyprasyorazliteratury.Zdrugiejstronypojawiłysięnowemożliwościwy-
dawnicze,wynikającezdziałalnościinstytucjipropagandowych.Represjom
zostałypoddanemiejscowetytuły,np.polskivRozwój”orazniemieckavLodzer
Zeitung”
.Wmiejscezlikwidowanychgazetzaczęłyukazywaćsięnowe,zapo-
mocąktórychwładzeokupacyjnemogłyłatwooddziaływaćnaopiniępublicz-
ną.ByłytoproniemieckavGodzinaPolska”orazdwapismaniemieckojęzyczne
vDeutscheLodzerZeitung”orazvDeutschePost”
.Wykorzystującjewładze
niemieckieuruchomiłyogromnąmachinępropagandową,polegającągłównie
naocenzurowaniurelacjizpolawalki,unikaniuopisówwłasnychstratiwyol-
brzymianiuokrucieństwpopełnionychprzezwroga.To,codocierałodoprze-
ciętnegoodbiorcy,byłowięcczęstozafałszowanąrzeczywistością,świadomie
konstruowanąrelacjązdziałańwojennych18.
16Eadem,Młodyczłowiek,[w:]BertaTeplitzka:Portretyłódzkie…,s.25.
17M.Półrolapisałao(oswajaniu’odrębnościmentalnych,kulturowychijęzyko-
wych.Por.BertaTeplitzka:Portretyłódzkie…,s.285.
18Por.artykułyopublikowanenałamachvDeutschePost”zokresuwojny,np.list
pt.„...Sonstsindwiralleverloren”,vDeutschePost”
,5.07.1915,s.3czystałąrubrykę
zdoniesieniamizpolawalkipt.KurzepolitischeWochenschau.
