Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PRZYRODAICZŁOWIEK
64
regozrobionopodporyipodbudowę;nierobiłonwrażeniatrwałego,jednak
przedstawiałwartość.Identycznieprzedstawiałasięodbudowagimnazjonu,
któryuległzniszczeniupodczaspożaru.Mieszkańcypostanowiliodbudować
większyodtego,któryzostałzniszczony,zebralipewnefundusze,alePliniusz
mawątpliwości,czyzostanąoneodpowiedniowykorzystane,gdyżrobotysą
prowadzonebezżadnegoplanu,aponadtowchodziławgrękonkurencjazawo-
dowa:Darchitekt,prawdopodobnieubiegającysięotęrobotę,twierdzi,żemu-
ry,chociażsągrube,niemogąwytrzymaćciężaru,ponieważsązmarnegoma-
teriału”.NielepiejdziałosięwKlaudiopolis,gdzie,jakPliniuszpisze,Draczej
kopiąłaŹnie,niżjebudują”,aniepokoigoto,iżkosztrobótpokrywanozpie-
niędzypaństwowych,zpodatków,jakiminarzeczRzymuobciążanomieszkań-
cówmiasta(ListyX39[48]).ObawyipodejrzeniaPliniusza,żenietylkoopie-
szałośćbyłaprzyczynąrozpoczynaniarobótiniedoprowadzaniaichdokońca,
lecztakżeniesumiennośćwykonawców:czyiwjakimstopniuprzedsiębiorca
iarchitektdziałaliwporozumieniuzmiejscowymiwładzamimiejskimi,tego
zapewneisumiennemunamiestnikowiwykryćsięnieudało.Trajanpopiera
wszystkieplanyPliniuszaMłodszego,jednakodmawiamuzawszewysłaniado
Bityniifachowców,twierdząc,żewszędziesądobrzyarchitekci,anawetRzym
korzystazpomocyfachowcówgreckich.
Jakociekawostkę,przekraczającąomawianetuzagadnienia,warto
przytoczyćListPliniuszaX49(58)iodpowiedŹTrajanaX50(59),jakodoku-
mentstwierdzający,żejużstarożytniznalisposobyprzesuwaniabudowli.
MieszkańcyNikomediirozpoczęlirozbudowęforum,aponieważwroguplacu
byłaświątyniaWielkiejMacierzyBogów,któraprzypodniesieniupoziomu
placuznalazłasięniżejpoziomu,powstałprojekt,byświątynięprzesunąćna
innemiejsce.Problem,zktórymPliniuszzwracasiędoTrajana,niedotyczył
trudności,związanychzprzeniesieniemświątyni,leczPliniuszniechciałna-
ruszyćtradycjiizwyczajówmieszkańcówimiałwątpliwości,czyprzeniesienie
świątyniniebędziesprzecznezobrzędamizwiązanymizpoświęceniemświą-
tyniwRzymie,gdyżwBityniiprzestrzegająinnejformy.Wdanymwypadku
otrzymałwyraŹnąodpowiedŹodcesarza:DMożesz,mójnajdroższy,przenieść
świątynięWielkiejMacierzyBogównamiejsce,którebardziejodpowiada,bez
naruszaniareligii.Inieprzejmujsiętym,żeniemożnaznaleŹćpodstawypo-
święceniajej,ponieważterenobcegokrajuniepodpadazasadompoświęcenia,
któreodbywasięwedługnaszychzwyczajów”(ListyX49[58];50[59]).
POŻARY
Rozbudowa,wspaniałei,zdawałobysię,trwałebudowlenieuchroni-
łyRzymuprzedczęstąklęskąpożarów.Wielemarniebudowanychdomów
czynszowych,drewnianekramy,wąskieuliczki,oświetleniezapomocąlam-
