Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PRZYRODAICZŁOWIEK
50
powiedzielibyśmyDpiecyków”,któremiałyogrzewaćwnętrzedomu.Byłyto
naczyniazterakotyobardzoróżnychkształtach,wpoczątkachjakzwykle
bardzoprostych;zczasemnadawanoimkształtyozdobnealbododawano
dekoracjęplastyczną:mogłyprzypominaćgarnekzdwomauchwytami,okrą-
głąmisęumieszczonąnapodstawieczystopce,zdwomauchwytaminabrze-
gumisy,mogłatoteżbyćokrągłamisaopartanatrzechnóżkach;byłyrów-
nieżogrzewaczeterakotowewkształcieodwróconegowielkiegokapelusza
zrondemojednymdługimuchwycie;zczasempodtrzymywałamisęczygar-
nekwysokapodstawa,piękniewykonana;piecyktakinietylkoogrzewałwnę-
trze,alesłużyłtakżejakoozdoba.Udoskonalanotakżeogrzewaczeprzez
wprowadzeniewnichotworówdowygarnianiapopiołuinawetotworówwen-
tylacyjnych.
Ogrzewaniecentralnewprowadzonoprzedewszystkimwgimnazjo-
nachwceluogrzewaniawodywbasenach.Urządzeniaogrzewającezmienia-
no,ulepszano,alezasadniczoskładałysięz:1.paleniska,umieszczonegopoza
miejscem,gdziemiałabyćwodaogrzewana,2.przewodów,którymiwodędo-
prowadzanodomiejscaprzeznaczenia;póŹniejdodanoprzewodyodprowa-
dzającedymzpaleniska,3.przestrzenipodwnętrzemogrzewanym,popro-
stuzpiwnicy,hypokauston(ogrzewanieoddołu),połączonejzpaleniskiem.
Stądrozchodzącesięciepłopodgrzewałownętrzeznajdującesięnadhypokau-
ston.Przyulepszeniusystemuiwzrościezamożnościobywatelizaczęto
wokresiehellenistycznymzaprowadzaćDcentralneogrzewanie”wdomach
prywatnych.
Ztegoteżokresupochodząpozostałościcentralnegoogrzewaniana
terenachgreckich,chociażzgodnieztradycjągreckąjużwVIw.p.n.e.Teodor
zSamosmiałwprowadzićcentralneogrzewaniewsłynnejświątyniDiany
wEfezie.WOlimpiiodkrytoprzygimnazjoniezIIIw.p.n.e.łaŹnięzcentral-
nymogrzewaniem,datowanąnaII/Iw.p.n.e.Niesłuszniejestwięcprzypisywa-
neRzymianomwprowadzenieogrzewaniacentralnego,gdyżGrecyznalije
wcześniejiłaŹniezokresurzymskiegomiałyczęściskładowetakie,jakieznali
istosowalijużGrecy;niewątpliwieRzymianiewprowadzalizmianyiulepsze-
nia,jednakniemożnauważaćichzawynalazcówtegotypuogrzewaniawnętrz.
Wracającdopierwotnegourządzenia–paleniska,służyłoonojako
Źródłociepła,ogrzewałonajbliższąprzestrzeń,następniewykorzystywane
byłojakokuchniaprzysporządzaniuposiłków,arównieżdawałoświatło.Od-
bywającdrogęwciemnościach,posługiwanosięodczasównajdawniejszych
łuczywem;byłytorozłupaneczęścigrubszychgałęzidrzewżywicznych(np.
sosny);wokresieklasycznymrozpowszechniłasiępochodnia,któraróżniła
siętymodłuczywa,iżbyłazrobionazprętównasyconychżywicą,woskiem
lubsmołąiodpowiedniozwiązanych;umocowywanojewmetalowejrurce
lubłączonopierścieniamimetalowymi.Niekiedyumieszczanotakąpochod-
nięwnaczyniuwkształcieczary,takżeprzypominaładzisiejsząświecę.Rów-
