Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Sprawiedliwośćspołecznaiporządekkosmiczny
31
te,którenapotykamywsystemachreligijnychifilozoficznychspołeczeństw
czasupostosiowego.Dokonceptuonczłowieku,jakiegoznamydodzisiaj”
przylgnęło,jaksięwydaje,cośprogramowego,coniepowinnozamykaćnam
zrozumieniadlainnych,nawpółzapomnianychmożliwościludzkiegobytu.
b.Teoria„kosmologicznychkrólestw”:EricVoegelin
WodróżnieniuodJaspersa,któryniewykazywałanizrozumienia,aniwogóle
zainteresowaniadlakulturczasuprzedosiowegoiniemalślepoprzejąłpoglądy
AlfredaWebera
34
,Voegelinbardzointensywniezmierzyłsięzintelektualnym
światemMezopotamiiiEgiptu.ByłrodowitymAustriakiemikonserwatywnym
politologiemzkręguOthmaraSpanna;w1938r.wyemigrowałdoUSA.Jego
czterotomowe(początkowoplanowanejakosześciotomowe)dziełoOrderand
Historyukazałosięwlatach1956–1974
35
.Chodzitu,wszerokimujęciu,
onajbardziejzróżnicowaneinajgruntowniejopartenaźródłachprzedsta-
wienieobrazuświatazczasuprzedosiowegoijegoprzezwyciężeniewIzraelu
iGrecji.Wpierwszymtomie,któryukazałsięw1956r.,Voegelindokonuje
konfrontacjinkosmologicznegoporządkuStarożytnegoBliskiegoWschodu”
znhistorycznymporządkiemIzraela”.Centralnympojęciemjestwtymkon-
tekścienporządekświatowy”.Pojęcietocharakteryzujewiedzęireligię(sąone
tunierozdzielne),dlaktórychnsensświatależywewnątrzniegosamego”36.
Mówiącjęzykiemwspółczesnym,wszechświatstanowisamoorganizującysię
iautopoietyczny[samowytwarzającysię–A.N.]system,któryniepotrze-
bujeaniżadnegotranscendentnegostwórcy,anipodtrzymującejmocy.Bóg
iświatsątymsamym.Bógniestwarzaświata,leczsięwniegoprzekształca.
Kosmogoniajestteogonią.Dotakichsformułowańsprowadzasięmniejwięcej
Voegelinowskarekonstrukcjatego,conazywaonnmitemkosmologicznym”,
anaszymzadaniembędziewykazanie,nailejegorekonstrukcjatrzymasię
dokładnejanalizyźródeł.
nMitkosmologiczny”,podktóregourokiem,wedługVoegelina,oprócz
EgiptuibliskowschodnichkultursątakżeklasyczneChiny,postrzegawszech-
34Np.npochwalającawzmianka”,jakaprzypadławudzialeprzynajmniejjednemutekstowi,
amianowicieZmęczonemużyciem,jakąznajdujemyuobuautorów.
35[WydaniepolskiewprzekładzieMichałaJ.Czarneckiegoukazałosięwsześciutomach:
I.IzraeliObjawienie,Warszawa2014;II.Światpolis,Warszawa2013;III.Platon,Warszawa
2009;IV
.Arystoteles,Warszawa2011;V
.Epokaekumeniczna,Warszawa2016;VI.Poszukiwanie
ładu,Warszawa2017–A.N.].
36SformułowanietostosujęzgodniezesłynnympostulatemL.Wittgensteina:nSensświata
musileżećpozanimsamym”(L.Wittgenstein,Tractatuslogico-philosophicus,wyd.niemieckie:
Logisch-PhilosophischeAbhandlung,red.W
.Ostwald,nAnnalenderNaturphilosophie”[Lipsk]
14[1921];wyd.polskietłum.B.Wolniewicz,Warszawa1997,§6.41),którybyćmożenie
całkiemprzypadkowonadajesięnacredozarównonaukineopozytywistycznej,jakteżreligii
wyznaniowej.
