Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Sprawiedliwośćspołecznaiporządekkosmiczny
33
zarazemnprawdę”insprawiedliwość”,ujednolicasferytego,coistniejeitego,
copowinnozaistnieć,sferynaturyispołeczeństwa,kosmicznegoiludzkiego
porządku,itymsamymdokładniewyrażaowąwszechjedność,którależy
upodstawnmitukosmologicznego”.
Voegelinbyłpolitologiem.Wieleuwagipoświęcałtymporządkompoli-
tycznym,którerozwijałysiępodznakiemmitukosmologicznego,iokreślał
jejakocosmologicalempires(nmocarstwakosmologiczne”).Wszystkieonesą
skonstruowanemonarchistycznie,hierarchicznieiteokratycznie.Wszystkie
teżłącząprocesykosmologicznegozałożeniaisakralizacjiwładzy,toznaczy
stanowiąporządek,któryjestzarazemreligijnyipolityczny.DlategoVoegelin
mówionporządkuteopolitycznym”,któryznajdujeswójwyrazwideikróla-
-bogainsummodeizmie”.PodtymokreśleniemVoegelinrozumiekultnaj-
wyższegoboga,któryjakostwórca,żywicielikrólbogówucieleśniazasadę
władzy,którąsprawujekrólbędącyjegosynembądźnamiestnikiemwludzkim
świecie.Summodeizm,instytucjaboskiegokrólaimitkosmologicznytworzą
typowysyndrom.
ZgodniezinterpretacjąVoegelinawszystkieformyorganizacyjnespo-
łecznegoipolitycznegoukładu,jakiebyłytworemwczesnychwysokorozwi-
niętychkultur,należądotypunkosmomorficznego”,toznaczysąpochodną
iczęściąskładowąporządkukosmicznego,któregoboskośćstanowizarazem
pierwowzór,jakiostatecznąinstancję.Nasuwasiętuzwiązektakiejinterpre-
tacjizowąnmistykąimperium”,którabyłażywawkonserwatywnychkrę-
gachaustriackichpoupadkunaddunajskiejmonarchii.Jednośćwszechświata
ispołeczeństwamożnajednaktakżerozumiećinaczej:niejakonkosmomor-
ficzne”ujęciespołeczeństwa,alejakonsocjomorficzne”ujęciewszechświata.
TakierozumieniereprezentujeHansKelsen,austriackispecjalistawzakresie
prawapaństwowego–któryjakoŻydteżwyemigrowałdoUSA–wdziele
Odpłataiprzyczynowość.Jestprzytymznamienne,żetezęojednościkosmosu
ispołeczeństwarozwijaonnienaprzykładziekulturwwysokorozwiniętych
nkrólestwach”,alekulturplemiennychiGrecji.Kelsenwykazuje,żewywo-
dzącesięznaukścisłychidlategonkosmomorficzne”pojęcieprzyczynowości
zrodziłosięzprawno-etycznego,azatemnsocjomorficznego”pojęciaodpłaty.
Voegelin,odwrotnie,broniujęcia,żeideeiinstytucjespołecznegoporządku
ispójnościrozwinęłysięnawzórporządkuwszechświata.Wostatnichdzie-
sięcioleciachoweideearchaicznejjednościkosmosuispołeczeństwazyskały
szerokąpopularność.Socjologiawoczywistysposóbwodniesieniudowcze-
snychwysokorozwiniętychkulturmówionspołecznościachkosmologicznych”
44
wciążpowtarzającasiępowszechnamiaraproporcji,jakajestodczuwalnawewszystkim,cosię
dziejewświecie.Takokreślonynpowszechnyładświata”jestdalejzidentyfikowanyzegipskim
pojęciemMaatjakonazwądlawiecznegonieodmiennegoporządku,którypanujewnaturze,
jakteżwmoralności”(s.141).
44T
.Parsons,Societies,EnglewoodCliffs1966.
