Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Genezamedycynysądowejjakoodrębnejdziedziny
002
Systemyutrzymywaniaporządkuprawnegojużodnaj
-
dawniejszychczasówprzeplatałysięzelementamistoso-
waniawiedzymedycznejwróżnychobszarachwspółżycia
społecznego.Wobrębiewczesnychzwiązkówplemien-
nychsprawowaniewładzyłączyłosięzfunkcjamireligij-
nymiorazuprawianiemprymitywnejpraktykilekarskiej
(szamanizm).Archaicznesystemyprawnestarożytnych
cywilizacjirównieżnierozerwaniewiązałyzesobąkwes-
tiemedyczne,prawneireligijne.Tendencjatautrzymy-
wałasięwokresieśredniowiecza,gdystosowaniepra-
wakanonicznegoprzezsądykościelnepowodowało
koniecznośćodnoszeniasiędowybranychkwestiime-
dycznych.Osiągnięciaprzedstawicieliniektórychobcych
kulturwyprzedzałyjednakdalekoówczesnystanwiedzy
wobszarzeeuropejskim(ryc.002-1).
Relacjemedycynyiobszaruwymierzaniasprawiedli-
wościzostałysformalizowanedopierowczasachnowo-
żytnych.Podwalinyprzyszłychporządkówprawnych
stanowiłyzdobyczeprawodawstwarzymskiego.Bardzo
dużeznaczeniemiałyrównieżwpływykulturowe,jakie
wytworzyłysięwnowychorganizmachpaństwowych
powstałychnaobszarzedawnegoCesarstwaZachod-
niorzymskiego,którezczasemzastąpiłydawnekodeksy
opartenaprawiemutylacyjnym(wywodzącesięjeszcze
zbabilońskiejdoktrynynokozaoko,ząbzaząb”)lubina-
czej-prawieodwetu(talionu).Prawozwyczajowedoty-
czącetzw.główszczyzny(niem.Wergeld/Weregeld;blood
money),czyliformyodszkodowaniadlapokrzywdzone-
golubjegorodzinyzestronysprawcy,zostałozczasem
sformalizowanewformiepierwszychśredniowiecznych
kodeksównprawabarbarzyńskiego”
.
Wwynikuusankcjonowaniawypłatzadośćuczynienia
zaspowodowanyuszczerbeknazdrowiupowstałako-
niecznośćwykształceniaobiektywnychzasadkwalifikacji
stopniaciężkościdoznanychobrażeńorazweryfikacji
związkuprzyczynowegozezgonemofiary.Tenetaproz-
wojusystemówprawodawstwaeuropejskiegoprowa-
dziłjużprostądrogądozapotrzebowanianapierwszych
biegłychzzakresupraktykimedycznej.Ichrolazosta-
łazczasemsformalizowanaprzezosadzeniewprzepi
-
sachprawadotyczącychzasadprowadzeniaprocesusą-
dowegoipodniesionadorangiobligatoryjnegośrodka
dowodowegojużuschyłkuśredniowiecza(ryc.002-2).
Rycina002-2.DrzeworytzkodeksukryminalnegoBambergu
(ConstitutioCriminalisBambergensis)z1507r
.-sędziaiławnicy
obradująnadmartwymciałemnatematzaocznegoukarania
sprawcy.
Zapotrzebowanienategorodzajuświadectwabyłozaspo-
kajanepoczątkowoprzezindywidualniepowoływanych
nznawców”(lekarzy,chirurgów,cyrulików,aptekarzy,
anawetnkobietyznającesięnaakuszerstwie”),azcza-
semprzezzaprzysięganychnastałebiegłychkrólewskich,
lekarzylubnfizykówmiejskich”(prekursorówkorone-
rów),autorytetyakademickieczygremiauniwersyteckie.
Powstaniemedycynysądowej(prawnej)jakoodrębnej
dziedzinynaukiniewątpliwieułatwiłrozkwitwiedzyana-
tomicznejwokresierenesansu,cozkoleibyłomożliwe
dziękiakceptacjiwykonywaniasekcjizwłok(ryc.002-3).
Przeprowadzaniebadańpośmiertnychbyłocoprawda
sporadyczniepraktykowanejużwstarożytności,lecz
zostałopraktyczniezakazaneprzezcałyokreswieków
średnichzewzględówreligijnych.
NaprzełomieXVIiXVIIwiekupojawiłysiępierwsze
podręcznikidedykowaneściślezagadnieniomprawno-me-
dycznym,któremożnatraktowaćjakofaktyczneukształ-
towanienowejdziedzinypraktykilekarskiej(ryc.002-4).
17
