Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Słowowstępne
15
mająceniezwykłąpostaćfizycznąodnichsamychjakoosóbniezależną,postaćdaną
im,jaktosięmówi,przeznaturę.Mamywięc:tenskarżypyta(ochłopcu)/taskarżypyta
(odziewczynce);alewwyrażeniużeńskimmożeteżchodzićochłopcapotraktowa-
negoosobliwieniechętnie(notabene:wyrazymoczymorda,pijanicastosująsiętylko
domężczyzn,mimożedopuszczajązarównorodzajmęski,jakiżeński,por.ten/
(nadmiarowopogardliwie)tamoczymorda;okobieciepowiesiętylko:pijuska[obok
zwykłegożeńskiegoodpowiednikawyrazupijak:pijaczka]).Wtychprzykładach
chodzioosobypostępującewokreślonysposób.Inaczejjestzwyrażeniamitakimi
jakpokraka,gidyja(oosobieszczególniewysokiegowzrostu;czytopłcimęskiej,
czyżeńskiej[samwyraz,małoznany,jestpochodzeniatureckiego]);normatywnie
mówisię(niemal)wyłącznie:tapokraka,tagidyja,tamorda,tapociecha(tujużbez
pejoratywności)równieżtam,gdziechodzioosobypłcimęskiej(por.niegdysiejsze
zwróceniesięMarkaBorowskiegodoAleksandraKwaśniewskiegonastępującymi
słowami:Olek,mordotynasza.).Omówionezjawiskamożnatraktowaćjakociekawą
ilustracjękształtowaniasięjęzykazudziałemwiedzymówiącychonajistotniejszych
kontrastywnychrysachogólnychrzeczywistości,wtymwypadkuoaktywnościosób
-wodróżnieniuodichprzymiotówinnychniżdziałanie.
Ostatniprzykład.WAB2005fpodałemdokładne,lub,wwieluwypadkach,tylko
przybliżone,regułytworzeniarosyjskichbezokolicznikówniedokonanychodwłaści-
wychbezokolicznikówdokonanych;omówiłemtakżelicznenieregularnościwtym
zakresie.Sprawaszczegółowychregułtworzeniaformaspektowychniezaprzątała
naogółtych,coopisywalijęzykrosyjski:odnotowywanojedynie,nasposóbczysto
leksykograficzny,poszczególnesuponowaneparyaspektowe;niezmieniategoobrazu
niedawny,opartynastatystycedanychNarodowegoKorpusuJęzykaRosyjskiego,
artykułKozery-Sławomirskiej(2020).Całośćodnośnychfaktówtworzyprawdziwą
gęstwinę.Nieunieważniatojednakokreślonychrealnychprawideł(atrzebapa-
miętać,żeDodmiana”wyrazów,czyliichDfleksja”,towielkaczęśćwiedzyodowol-
nymjęzykunaturalnym;jakmógłsięotymprzekonać,zprzykrością,każdyuczący
sięjęzykaobcego).Pokażętupewienfragmentodpowiednichrosyjskichregularno-
ści,odktórychodstępstwniemawogólelubktóresąnaruszanejedyniewnielicz-
nychwypadkach.Chodziotakieczasownikidokonanena-it’,które,popierwsze,
zawierająwięcejniżjednązgłoskę(pozasamymzakończeniembezokolicznika-it’,
wktórymnadodatek-i-nienależydordzenia,jakwczasownikuvypit’-vypivat’,
oraznieliczącjasnouchwytnegoprzedrostka,zwłaszczaprzeciwstawiającegosię
innymprzedrostkomprzytymsamymrdzeniu,por.zakrepit’-zakrepljat’,ukrepit’-
ukrepljat’,wreszcienielicząctzw.postfiksuzwrotnego-sja),iwktórych,podrugie,
zakończenie-it’występujebezpośredniopospółgłoscewargowej:-b-,-p-,-m-,-v-
(jednakżezwyłączeniemzbieguspółgłosek-(s)tv-).Dominującymwzorcemmoże
tubyćparaobesslavit’-obesslavlivat’,wprzeciwstawieniu,powiedzmy,doprosla-
vit’(zjednązgłoskąpoprzedrostku)-proslavljat’,i,analogicznie,dobavit’-dobavl-
jat’,ubavit’-ubavljat’,itp.Pierwszawymienionatuparawprowadzaswoistysufiks
-livat’pospółgłoscewargowej(wrazzmożliwościąinnych,ogólniejszychwsystemie
