Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Teoriaprawamiędzyanalitycznościąaempirycznością
zaprzeczyć,żeprawnikateoretykainteresujązarównotekstyprawne,jak
izachowaniaspołeczneorazprzeżyciapsychiczne.Wnaszymjednakprze-
konaniukoncepcjataniewyszłazpreteoretycznegostadium,gdyżniebyła
wstanieudzielićodpowiedzinapytanieonaturęzwiązkówmiędzypo-
szczególnymipłaszczyznami,któremiaływspólniekonstytuowaćprawo
(awszczególnościmiędzysocjologicznymipsychologicznymaspektempra-
wa-zjednejstrony-ajegoaspektemjęzykowym-zdrugiej)24.Odwołanie
siędowyrażenianpłaszczyzna”maoczywiściecharaktermetaforyiniemoże
zastąpićadekwatnejeksplikacji.Wielopłaszczyznowakoncepcjaprawanie
byławięcwstanieudzielićtakiejodpowiedzinapytanie,cotojestprawo,
którałączyłabyzesobąwspójnącałośćwszystkiewyróżnionepłaszczyzny.
Zpunktuwidzeniaomawianegoprzeciwstawieniateoriiempirycznychteo-
riomanalitycznymistotnejestto,iżzakładano,żebadaniaprowadzone
wpłaszczyźniejęzykowejmającharakteranalityczny.Miałotoprzesądzać
otym,żeichwynikisąformułowanejakozdaniaanalityczne,podczasgdy
badaniawpłaszczyźniesocjologicznejipsychologicznejmającharakterem-
piryczny(awięcichwynikisąformułowanejakoaposteriorycznezdania
syntetyczne,składającesięnaempirycznąteorięprawa)25.
20Analityczność–syntetyczność
Porzućmywięctęodchodzącąwcieńtradycjępolskiejteoriiprawaiprzyj-
rzyjmysięwbardziejsystematycznysposób,naczympolegaprzeciwsta-
wienieanalitycznychiempirycznychteoriiprawa.Wanglosaskiejtradycji
generaljurisprudenceniełączysięgozrozważaniaminatematontologicznej
złożonościprawa,stądteżspojrzenienageneraljusrisprudencezperspekty-
wyspecyficzniepolskiejkoncepcjiwielopłaszczyznowościprawamogłoby
byćmylące.
24ZdaniemKazimierzaOpałkaprawoznawstwozajmujesiędwomaodrębnymiprzedmiotami:
normamijakowypowiedziamijęzykainormamijakozjawiskamispołecznymiipsychologicz-
nymi,zatempłaszczyznyjęzykowaizjawiskowasąautonomiczne-K.Opałek,Przedmiotpra-
woznawstwaaproblemtzw.płaszczyznprawa,PaństwoiPrawo1969,z.6,s.983-995.Trafnie
ozagadnieniachontologicznychH.Jakubiec,Ontologiaawielopłaszczyznowateoriaprawa,
ZeszytyNaukoweUniwerystetuJagiellońskiego.PracezNaukPolitycznych1979,z.12,s.105
in.Zob.takżeK.Opałek,J.Wróblewski,Prawo.Metodologia,filozofia,teoriaprawa,Warszawa
1991,s.86in.
25Zob.H.Jakubiec,Ontologia...,s.112;K.Opałek,Zagadnieniateoriiprawaiteoriipolityki,War-
szawa1983,s.75,aznowszejliteratury-A.Kozak,Myślenieanalityczne...,s.71.
22
