Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Teoriaprawamiędzyanalitycznościąaempirycznością
(jeżeliokreślenienwłaściwośćnegatywna”uznasięzalegitymowane),choć
niektóretakiewłaściwościmogąbyćinteresujące.Niesąinteresująceprzy-
najmniejniektórewłaściwościpozytywne,np.właściwośćpolegającanatym,
żeprawojesttożsamezprawem.
Takiwniosekjestjednaktrudnydopogodzeniazprzytoczonymujęciem,
zgodniezktórymanalitycznateoriaprawamazająćsiętylkokoniecznymi
właściwościamiprawa103.To,żejakaśwłaściwośćprzysługujewszystkimde-
sygnatomdanegopojęcia,nieprzesądzajeszczeotym,żejestonakonieczna.
Brakpiórjestwłaściwościąwszystkichdesygnatównazwynczłowiek”,lecz
możnasądzić,żejesttowłaściwośćniekonieczna,wynikającazprzypad-
kowegoprzebieguprocesuewolucji.Jeżelijednaknawetbrakpióruznasię
zakoniecznąwłaściwośćczłowieka,tozapewnejestonapoznawczomało
interesująca.
Uzasadnionewydajesięprzypuszczenie,żewskazanyproblemsprowadza
siędorozumieniapojęciakonieczności.Chcącodpowiedziećnapytanie
onaturęprawa,analityczneteorieprawamusząprzyjąćokreślonerozumie-
niekonieczności.Ponadtomuszązałożyć,żeprawoposiadanaturębędącą
zbioremwłaściwościkoniecznych,aprzytymnaturataistniejeniezależnie
odbadaczaikonstruowanejprzezniegoteorii.Teoriamabowiemnodsłonić”
naturęprawa,anieprzypisaćmu,mniejlubbardziejdowolnie,jakąśnaturę.
Jeżelinieistniejenaturaprawa(wrozumieniuprzyjętymprzezanalityczne
teorieprawa),toteorietesąskazanenaporażkę.Ciężarwykazania,żetaka
naturaistnieje,spoczywanatychwłaśnieteoriach.
Wróćmywięcdopytania,ojakrozumianąkoniecznośćwłaściwościpew-
negoobiektutuchodziiczykoniecznośćtajesttożsamazjejistotowością.
Zagadnieniutemuadherencianalitycznychteoriiprawapoświęcajązadzi-
wiającomałouwagi,awszczególnościnienawiązujądofilozoficznegosporu
międzyzwolennikamimodalnegoiniemodalnegoujęciaistoty.Zapewne
(odbiegającodpotocznegorozumieniaprzymiotnikaessential)implicite
przyjmująonimodalnerozumienieistotowości,którewgruncierzeczyspro-
103Zob.krytykętakiegoujęcia-F.Schauer,Necessity,Importance,andtheNatureofLaw
(w:)J.FerrerBeltrán,J.J.Moreso,D.M.Papayannis(eds.),NeutralityandTheoryofLaw,Dor-
drecht2013,s.20in.
48
