Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.KONCEPCJARYZYKA
dlatego,żeniemawyboru21.Przykładowopodróżowaniebezzapiętychpasówjestzaak-
ceptowanymryzykiem,zaśzakupsamochoduzwadliwymipasami(oczymniewiemy)
ryzykiemnałożonymnanas.
Drugimproblememjeststanwiedzy,jakądysponujejednostka.Jeżeliwiedzaodanym
zdarzeniujestpełna,wówczasmamydoczynieniazsytuacjąpewności.Jeśliwystępują
brakiwwiedzy(niedostatecznainformacja),towówczasmożnapróbowaćjeograniczyć,
abydojśćdopełniwiedzy.Jeżeliniejesttomożliwe,tomamydoczynieniazbrakiem
wiedzy(ignorancjązamkniętą)22.Zamkniętaignorancjawynikateżzodrzuceniamożli-
wościzdobyciawiedzynaskuteklenistwalubniechęci.Abyniebezpieczeństwostałosię
ryzykiem,jednostkamusibyćgoświadoma.Wiedzazamkniętaoznaczadysponowanie
wystarczającymzasobeminformacji,bydziałaćzpewnością,wówczasryzykaniema.
Wiedzaotwartapoleganatym,żedysponujemywystarczającąwiedzą,abywnioskować
probabilistycznieoszansachrealizacjiryzyka,jednakżepewnaignorancjawciążpozostaje,
wówczasdecyzjepodejmowanewwarunkachryzyka.Popularnerozumienieobupojęć
możnazilustrowaćprzykładem.Jeżeliosobaniewie,czywąż,naktóregoukąszeniejest
narażona,jestjadowityczynie,doświadczaniepewności-jeżelijestonjadowity-znajdu-
jesięwsytuacjiryzykownej,jeślinie-ryzykaniema.
Bardziejrozbudowanekoncepcjeniepewności(wykorzystywanenp.wmedycynie,
ochronieśrodowiska)wprowadzająelementetycznyjakokryteriumwyboru(zob.rysu-
nek3).Elementtenjestkluczowyprzyrozważaniuproblemówryzykanatychpolach.
Przykładowowprowadzającnowylek,należyoszacowaćewentualneskutkiuboczne.
Decyzjeracjonalne
epistemologiczna
Niepewność
(woparciu
owiedzę)
Obiektywna
niepewność
Decyzjequasi-
ontologiczna
Niepewność
racjonalne
Niepewność
wynikającezzasad
Niepewność
moralna
Decyzje
Subiektywna
niepewność
Niepewnośćzasad
Decyzjeintuicyjne
Rysunek3.Niepewnośćprzezpryzmatetycznegopodejściadonauki
Źródło:Opracowaniewłasnenapodstawie:M.B.A.vanAsselt,J.Rotmans,UncertaintyinIntegratedAssessmentModelling,nCli-
maticChange”,vol.54(1/2)/2002,s.75-105.
21A.Bora,Risk,risksociety,riskbehaviour,andsocialproblems,[w:]TheBlackwellEncyclopediaofSociology,
red.G.Ritzer,vol.VIII,Blackwell,Oxford2006,s.3926-3932.
22
M.Gross,Theunknowninprocess:dynamicconnectionsofignorance,non-knowledgeandrelatedconcepts,
nCurrentSociology”,no.55/2007,s.1-20.
21