Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
postrzegałjakonarzędzieedukacjiorazkanałprzekazuwiedzynaukowej
ipraktycznej15.
Wewczesnychlatachsiedemdziesiątychpróbowałteżtworzyćpo
hebrajskuiwjidysz.Wroku1875zadebiutowałhebrajskimipoematamina
łamach„Ha-Szachar”16i„Ha-BokerOr”17,adwalatapóźniejwydałdospółki
zteściempierwszytomikpoezjipt.Sipurimbe-szirwe-szirimszonim[Opo-
wieściwierszemipoezjewybrane].Zbiórtenzostałbardzodobrzeprzyjęty
przezkrytykówliterackich.Zgodniezduchemepokimłodypisarzpodzie-
lałprzekonanie,żepoezjapowinnasłużyćpropagowaniuideioświecenia
ireformspołecznych,niezaśsamejtylkoprzyjemnościestetycznej.Po
dwuletnimpobyciewWarszawiewlatach1876-1877,gdziezarabiał,naucza-
jącjęzykahebrajskiego,powróciłdoZamościaw1878roku,bysamodziel-
nieprzygotowaćsiędoegzaminuadwokackiego.Pouzyskaniuuprawnień
adwokataprywatnego18przeznastępnądekadę(doroku1888)prowadził
dobrzeprosperującąpraktykę,reprezentującwybitnychpolskichiżydow-
skichklientów,międzyinnymirodzinęZamoyskich.Zaabsorbowanyprak-
tykąprawniczą,zamilkłjakoliteratnaosiemlat.
PostępowepoglądyPerecazostałypoddanepróbiewczasiefali
pogromów,którapozamachunacaraAleksandraII(1881)przetoczyła
sięprzezimperiumcarskiewlatach1881-1882,docierającdoWarszawy
25grudnia1881roku(tzw.pogromwarszawski).Wydarzeniateuświadomi-
łymaskilomniepowodzeniepostulowanejprzezhaskalęasymilacji,wypad-
kiwarszawskiestałysięzaśmomentemprzełomowymzarównodlapropol-
skonastawionejczęściśrodowiskapolskichŻydów,jakidlatychpolskich
pozytywistów,którzyżywilinadziejęnamożliwośćrozwiązaniakwestii
żydowskiejpoprzezintegrację19.Polityczniemotywowanyantysemityzm
corazbardziejprzybierałnasilenietylkowRosji,aleiwPolsce.Jegointe-
lektualnymzapleczemnaterenieKrólestwaPolskiegostałosięzałożone
w1883rokuprzezKonstantegoJeleńskiegopierwszepolskieczasopismo
antysemickie„Rola”.
15
R.Adler,I.L.Peretz:BetweenWarsawandOdessa,[w:]TheTrilingualLiteratureofPolishJewsfromDiferent
Perspectives,s.304.
16
„Ha-Szachar”(hebr.(Jutrznia’)-miesięcznikocharakterzenarodowym,wydawanywWiedniuwjęzy-
kuhebrajskim,podredakcjąbraciSmolenskinów,najpierwPereca(Piotra),apotemLeona.Kolporto-
wanynaziemiachpolskich.Wspierałideehaskali,zwalczałchasydyzmijegoprzywódców.
17
„Ha-BokerOr”(hebr.(ZorzaPoranna’)-miesięczniknaukowo-literackiwydawanywjęzykuhebrajskim
wlatachsiedemdziesiątychiosiemdziesiątychXIXw.,najpierwweLwowie,następniewWarszawie.
18
Wodróżnieniuodtzw.adwokatówprzysięgłych,czyliprawnikówoficjalnieuznawanychwimperium
carskim,za:A.Kopciowski,ZdziejówrodzinyPerecówwZamościu,s.166.
19
RekonstrukcjipanującejwśródPolakówatmosfery,którapoprzedzałaówpogrom,dokonałBolesław
PruswLalce(1889),MariaKonopnickazaśpisaławnoweliMendelGdański(1890)ojegopsycholo-
gicznychskutkachdlapolskichŻydów.JakpodkreślaNataliaKrynicka(taż,PeretzandPolishCulture,
s.235),PerecpolemizowałzwizjąKonopnickiej,zarzucającjej,żepowielastereotypyantysemickie
isympatyzujezbohateremtylkodlatego,żejestŻydemzasymilowanym.
X
Wprowadzenie
