Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ironią-naiwnegonarratoranieświadomiewychwalającegozacofanieswo-
jejspołeczności,którejczłonkowiepozwalają,abyrządziłnimiignorant55.
Gniewkobiety(1895)todlaodmianyopowiadaniezawierająceostrąkry-
tykętradycyjnegospołeczeństważydowskiegozaniesprawiedliwetrakto-
waniesłabszychjegoczłonków,azwłaszczazaprzerzucaniecałejmaterial-
nejodpowiedzialnościnabarkiżydowskichkobiet.Perecbierzewobronę
kobietęwyzyskiwanąprzezświętobliwegomęża-hipokrytę,rysującnie-
zwykleponurąscenęzżyciaubogichmłodychmałżonków.Wszystkiewar-
tościowerzeczyzostałyjużsprzedanelubzastawione,atymczasemzbliża
sięszabes.Mąż-talmudystajestdotegostopniapochłoniętystudiowaniem,
żenietroszczysięopotrzebyrodziny.Tymczasemzdesperowanażonanie
wie,jakbezpieniędzyuczcićnadchodząceświętoinakarmićchoredziecko.
Wybuchawięc,wyrzucającmężowi,żeniemyśliozarabianiunażycie.Ten,
zpoczątkuprzerażony,szybkoodzyskujeanimuszizaczynasięznęcaćnad
niąpsychicznie,grożącnajwymyślniejszymikaramipiekielnymizato,że
niepozwalamustudiowaćTory.Zostawionasamasobiekobietadoświadcza
załamanianerwowego-skoropośmiercimacierpieć,tonicsięniestanie,
gdyuwolnisięodcierpieńdoczesnych,odbierającsobieżycie.Odrealiza-
cjitegostrasznegozamiarupowstrzymujejąpłaczprzebudzonegodziecka.
DanMironzauważa,żeopowiadanietojestdobrymprzykłademwzorca
reagowaniaemocjonalnego-obecnegowcałejtwórczościPereca-którego
pisarznauczyłsięodswojegopoetyckiegopatronaJehudyLejbaGordona.
MironwskazujenawetkonkretnywierszGordona,którymógłbyćinspira-
cjądlategoopowiadania,dodając,żeinnowacjąPerecajestto,żewmiejsce
deklaratywnejnarracjiwpoezjiJelagawykorzystałdowyrażenianarasta-
jącychemocjiśrodkistylistyczne(mimetycznyopiswyrazutwarzyimowy
ciała)orazmilczenienarratora56.
JednymznajbardziejznanychopowiadańfazyradykalnejjestBońcie
Milczek(1894)-„pierwszawiększatekstowareprezentacjaradykalizmu
tegopisarza”57.Bohateremopowiadaniajestponiżanyprzezwszystkichtra-
garzimieniemBońcie58,znoszącyswójloswmilczeniuibezprotestu.Gdy
pośmiercitrafiadonieba,porazpierwszypotraktowanyzostajezwielkim
honorem,jakświęty.Sądniebiańskipostanawia,żewnagrodęzawszystkie
krzywdydoznanezażyciamabyćspełnionekażdejegożyczenie.Bońciejed-
naknawetpośmierciniepotrafisięcieszyćswoimszczęściem,korzystając
55
56
57
58
Tamże,s.270.
s.156-168.
D.Miron,I.L.PeretzasthePoetoftheJewishAgeofSensibility,s.16-18.
A.Mahalel,WeavingtheRevolution,s.3(tłum.M.Ruta).
Bońcietospolszczonawersjaimieniabohatera,zob.BońcieMilczek,[w:]I.L.Perec,Wybóropowiadań,
XIX
I.L.Perec(1852-1915)-biografiaitwórczość|6.Latadziewięćdziesiąte...
