Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
MickiewiczwobeckierunkówmyśleniaojęzykuwXVIIIiXIXwieku
naUniwersytecieWileńskimwlatach20.XIXwiekusprawiał,żegroswie-
dzynatematwczesnoromantycznejfilozofiiniemieckiejstudencimoglizdo-
bywaćjedyniewwynikulekturindywidualnychorazdyskusjiworganizacjach
młodzieżowych,takichjakfilomaciczyfilareci.Pewnąjejczęśćwynosilijednak
zwykładówprowadzonychprzeznielicznychprofesorów,którzymieliodwagę
wyłamywaćsięzramoświeceniowejtradycjidydaktycznej,śledzićkształto-
waniesięromantycznejfilozofiiiliteraturynaZachodzie.Takimuczonym-
-innowatorem,chętniezaznajamiającymstudentówzaktualnymiideamieste-
tycznymi,historiozoficznymi,socjologicznymi,byłJoachimLelewel.Najego
zajęciachgłośnobyłooImmanueluKancie,JohannieGottliebieFichtem,
Schellingu,atakżeHerderze
43
.NotabeneuczniemHerderabyłzaprzyjaźniony
zpoetąprofesorliteraturygreckiejnaUniwersytecieWileńskim,filologifilo-
zofzwykształcenia,GotfrydErnestGroddeck44.
ZainteresowanieMickiewiczapismaminiemieckiegofilozofaodżyło
polatach,gdywroku1837poznałonwParyżuinterpretatoradziełHerdera,
EdgaraQuineta.Uczęszczałwrazzgrupątowiańczykównajegowykładyolite-
raturachpołudniowychwCollègedeFrance.Znajomośćtaniepozostałabez
znaczeniadlawizerunkuHerdera,jakipojawiłsięwprelekcjacholiteraturzesło-
wiańskiej.Byłto,cociekawe,portretfilozofadziejów
45
,ukazanyzperspektywy
podobnejdotej,zjakiejpostrzegaligoLeleweliQuinet,historycyzwykształ-
cenia.ByćmożetemuwłaśnieLelewelowskiemuiQuinetowskiemupunktowi
widzeniamożnazawdzięczaćprzemilczeniewwykładachparyskichtytułu
rewolucyjnej(zperspektywyjęzykoznawczej,aniehistoriozoficznej)Rozprawy
opochodzeniujęzyka.
ChoćnapróżnobyszukaćwprelekcjachMickiewiczatytułuRozprawy,
wielewskazujenato,żepoetaznałprzynajmniejniektórezprzedstawionych
wniejtez.WwykładzieVIIpierwszegokursuLiteraturysłowiańskiejwymie-
niłdwienszkołyfilozoficzne”,wokółktórychwedługniegoskoncentrowały
sięzasadniczekierunkimyśleniaojęzykuwdrugiejpołowieXVIIIoraz
wXIXwieku.Jakstwierdził,problemnkształtowaniasięmowy”filozofowie
rozwiązujądwojako:
43Więcejnatentematw:D.Beauvois,Szkolnictwopolskienaziemiachlitewsko-ruskich
1803-1832,t.1:UniwersytetWileński,Rzym-Lublin1991,s.251-255.
44OrelacjachMickiewicz-Herderzob.takżeE.Zarych,Romantycy,myśliciele,inspirato-
rzy.Badanianadwpływemflozofiniemieckiej-odKantadoHegla-naliteraturępolskiego
romantyzmu,Gdańsk2010,s.93-95.
45
InspiracjaMickiewiczaHerderem-historiozofemwidocznajesttakżewKsięgach
naroduipielgrzymstwapolskiego,oczympisałaZofiaStefanowska,Historiaiprofecja.Stu-
diumonKsięgachnaroduipielgrzymstwapolskiego”AdamaMickiewicza,Warszawa1962,
s.65-66.
