Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
Mickiewicziświatżydowski
świętasamazsiebie,ponieważzamieniaciągdziejówwjegodiachronii
wwieczneTERAZBoga.Jeśliczłowiekmożeimauczestniczyćwe
wszechobecnejboskości,todokonaćsiętomożetylkoprzezsprowadzo-
nedopermanentnejteraźniejszościzatrzymaniewczasie.Takwłaśnie
JahweukazywałsięMojżeszowi:
IukazałmusięPanwpłomieniuognistymzpośrodkukrza:iwidział,iż
kierzgorzał,aniezgorzał.IrzekłMojżesz:Pójdę,aoglądamwidzenie
towielkie,czemuniezgoretenkierz.[...]KtóremurzekłPan:Widzia-
łemutrapienieludumegowEgipcie[...].Awidzącboleśćjego,zstą-
piłem,abychgowyzwoliłzrąkEgiptyanów[...].RzekłBógdoMojżesza:
Jamjest,któryjest.Rzekł:TakpowieszsynomIzraelowym:Któryjest,
posłałmiędowas.
(Wj3,2-3,7-8,14)
38
Pamięćjestwięczatrzymaniemczasuijednocześnieukazaniemje-
goświętejnatury.Zjawiskohistorycznejteofanii,poszukiwanieAbsolu-
tuwfizwyczajnych”zdarzeniach,jestistotąhistorycznychksiągBiblii.
ItaksamojestistotąprzesłaniaIIIczęściDziadów.fiPoema”Mickiewicza
współgraharmonijniezjudaistycznymmodelemświata.Wpochodzącym
zTalmudutraktacieMidraszRaba2czytamy:fiBógdlategoobjawiłsię
Mojżeszowiwgorejącymkrzaku,abyudowodnićczłowiekowi,żenawet
wpozorniepoślednimstworzeniuobjawiaćsięmożeMajestatBoski”.
39
NakresachEuropyobjawiłBógsweplanywobecludzkości,wykorzy-
stującśledztwoskierowaneprzeciwkoorganizacjompolskiejmłodzieży.
Toprawdziwycud.
FranzRosenzweigwdzielepodtytułemGwiazdazbawieniaprzeciw-
stawiastarożytneiwspółczesnepostrzeganiecudu.Współcześniecudjest
rozumianyjakoodchylenieodprawnatury,stajesięwidocznyjakbyna
tlenatury.Natomiastdlastarożytnychcudembyłazapowiedźtego,co
sięwydarzy;cudbyłznakiembożegoporządku.WIIIczęściDziadów
40
Mickiewiczrestytuujewięcstarożytnerozumieniecudu,przywracapier-
wotnąłącznośćziemiinieba,wykorzystującdoświadczenieduchowe
i–szerzej–doświadczeniewiaryjudaizmu.
ŚwiętośćhistoriiwIIIczęściDziadówistniejeimanifestujesięsa-
mazsiebie,niejestwynikiemboskiegokaprysualboprzypadku.Conie
38CytatyzBiblii,oileniejestzaznaczoneinaczej,podajęwedługwydania:Bibliatojest
księgiStaregoiNowegoTestamentu,złacińskiegonajęzykpolskiprzełożoneprzez
ks.JakóbaWujka,Warszawa[b.d.].
39Boskapieczęć.MądrościTalmudu,wybóriprzekładA.Klugman,Wrocław2000,s.117.
40F.Rosenzweig,Gwiazdazbawienia,przeł.T.Gadacz,Kraków1998,s.181.
