Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
MIGRACJEEUROPEJCZYKÓW1650-1914
ekonomiczneoraztradycjemigracyjne
37.Takbyłowdobrzeopisanymprzypadku
Włochów.Okierunkachichmigracjidecydowałykultura,kontekstlokalny,tożsamość
paese.Ważnedlafunkcjonowaniamigracjibyły,wymykającesięmechanicznymopi-
som,„sieciinformacyjne”,czyliwypracowanesposobyporozumiewaniasięikomuni-
kowania,przekazywaniawiadomościotym,wjakisposóbznaleźćpracę,czy–po
prostu–jakżyć.Aleprzypadektenpokazujerównież,jakwXIXwiekunaowetrady-
cjenakładałasięzczasempolitykapaństw.Jakwładzepaństwoweinterweniowały,
wykorzystującistniejącetradycje
38.
Często,anawetzregułyniewiadomojakiedokładniebyłypoczątkiemigracji,
zwłaszczawprzypadkuludzikierującychsiękuobszarompołożonymdalej.Robert
C.OstergrenpiszeoszwedzkiejparafiiRättvik:„Zapewnenigdyniebędziemymieli
pewności,dlaczegolatem1864r.BäckHansErssonzdecydowałsięwyjechaćzro-
dziną”
39.
Oilemogłemsprawdzić,topierwszywokolicynaszejdoStanówZjednoczonychA.P.[sic!]
wyjechałwroku1876PantalemonSzurgotzJabłonicyPolskiej.Byłtoświatlejszychłop,feldfe-
bel(sierżant)austriacki,przeztrzylatapowyjściuzwojskauczyłdzieciwdomugminnym(…)
Szurgotwyjechałskrycieprzedwierzycielami.
Gdynastąpiłypierwszewyjazdy,funkcjonowaćzaczynaływłaśniesieciinforma-
cyjne:
DrugimtakimuciekinierembyłPiotrMateuszzKomborni,trzymorgowyrolnikimajsterszew-
ski,robotnikwykwalifikowanywKrośnie,noszącysięjużpomiejsku.WyjechałdoUSAwroku
1885,alepowróciłwmaju1889,bysprzedaćposiadłośćizabraćnazawszedoAmerykiżonę
zdziećmi.OsiadłwChicagoipodobnootworzyłtamdużywarsztatmaszynowejnaprawyobuwia
40.
WKrólestwiePolskimzauważałtenmechanizmbystryobserwatorLudwikKrzy-
wicki:
KtośprzypadkiemdostałsiędoAmerykiiniebawemsprowadziłsobiezewsirodzinnej
dziewczynę,późniejbrata,ktośinnyposzedłzajegoprzykładem.Dziśwciążnadchodzą„szyf-
karty”iwyciągająnowychwychodźców(…)wszystkobowiemspoczywawowym„przypadku”,
któryznówjestnastępstwempołożeniaprzyszosiesamejwioskiijejpodkładuhistorycznego
41.
PotencjalniemigrancizGalicjipisalidoposłaW.Skołyszewskiego:„(…)mamy
zamiarjechaćdoFrancji,alesięboimy,boodnasniktdoFrancjiniejedzie”,
„(…)znaszejokolicyniktjeszczetamsięnieudałiżadenniemaodwagipierwszysię
udać”.Albo:„DoFrancjiludziesięboją,botamjeszczeniktniebył”.Iwreszcielęk
największyipytanienajistotniejsze:„Czytamjedziesięprzezwodę?”
42.Jeśliktoś
pozostałzagranicąioswoimlosieinformował,niepokójpotencjalnychmigrantów
malał.Miejscedoceloweoswajano.
37J.Isaac,EconomicsofMigration,London1947,s.45
38Gabaccia,WorkerInternationalism…,s.65;R.F.Harney,ThePadroneSystemandSojournersinthe
CanadianNorth,1885–1920[w:]PaneeLavoro:TheItalianAmericanWorkingClass,G.E.Pozzettaed.,
Toronto1980,s.119–140.
39Ostergren,ACommunityTransplanted…,s.109.
40J.Stapiński,Pamiętnik,oprac.K.Dunin-Wąsowicz,Warszawa1959,s.252;por.takżeJ.Fierich,
Przeszłośćwsipowiaturopczyckiegowustachichmieszkańców,Ropczyce1936,s.58.
41L.Krzywicki,NowapracaKomitetuStatystycznego[w:]idem,Dzieła,t.6,Warszawa1962,s.122.
42H.Janowska,EmigracjazarobkowazPolski1918–1939,Warszawa1981,s.50.
