Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Arystofanes
sprowadzićksiężycnaziemię.Coprawdazgodniezgramatykąużytegowtekście
greckiegoczasownikakathaireo(
KI;έλoIvI)sam
Strepsjadesmówi:nJaściągnę”
księżyc
31
,alewyraźniechodzioto,żestaniesiętakzasprawąumiejętności
Tessalki,inaczejjejobecnośćbyłabyzbędna.Strepsjadespowiadateż,żejąkupi,
comożeoznaczać,iżmyślialbookupnieniewolnicytessalskiejmającejtakie
umiejętności,albookupnieusługiwykwalifikowanejtessalskiejczarownicy
32
.
Jednojestpewne:skojarzeniesprowadzaniaksiężycanaziemięzumiejętnościami
tessalskichkobiet,aściślej-tessalskichczarownic.AteńczykStrepsjadesmusi
skorzystaćzichpomocy.Jesteśmyzatemnapoziomieopowieścipowszechnie
zrozumiałejdlaodbiorcówChmur,którzymusząwiedzieć,żetakąmociumie-
jętnościmająTessalki.
WkolejnychdwóchwersachChmur(w.751-752)mamyjużwłasnypomysł
Strepsjadesa,cozrobićztakściągniętymnaziemięksiężycem,abytenniemógł
wzejśćnanowiuitymsamymnierozpocząłnowegomiesiąca,wktórymtrzeba
zapłacićprocentodzaciągniętejpożyczki.Jesttogroteskowamyśl,abyzamknąć
księżycwokrągłympudełku,wktórymzazwyczajchowasięlusterka.Bohater
sztukijestkreowanyprzezArystofanesanagłupiegoizesklerociałegostarca,
któregoostatecznieSokrateswyrzucazeswojejszkołyzabrakelementarnych
kompetencjidonauki(w.789-790).DlategouczniemSokratesazostaniesyn
Strepsjadesa,Fajdopides.Pomysłzukryciemksiężycawspecjalnymfuteralema
byćzatemdowodemnato,jakniemądryjestStrepsjades(notabenezwiązek
rytusprowadzaniaksiężycazlustremjestciekawyipoświęcammuodrębnyroz
-
dział).Jesteśmywięcnapoziomiekomediowejkreacji.Oilewięcto,żewiedźmy
zTessaliiściągająksiężyc,było-jaksięjeszczeokaże-powszechnymprzeko
-
naniem,otylepomysł,żemożnagozamknąćwpudełku,należydokonwencji
zabawnejsztukiscenicznej,jakąsąChmury.
CałypassusArystofanesanatematsprowadzaniaksiężycanaziemięzwrócił
uwagępóźniejszychczytelników.Wscholiachdotejkomediiczytamy
33
(przekł.PJ):
nkobietaczarownica:Tessalczycyukazywanisąjakogoeci.Iażdoterazbowiem
czarownicewśródnasTessalkaminazywają.Powiadasięzaś,żeuciekająca
31Zob.nowszetłumaczenieO.Śmiechowicz(Aryst.,Chm.,w.749-752,s.187):nJeślizapłacę
czarownicyzTessalii,/bywnocyściągnęłaksiężyc.Następnie/niczymzwierciadłozamknę
gowokrągłej/skrzynceizokaniespuszczę[ł]”.
32
Zob.R.Finnegan,WomeninAristophanes,Amsterdam1995-chociażakurattenpassusChmur
niezostałwtejksiążcezauważony.
33
ScholiainAristophanem,vol.III/1,ScholiaveterainNubes,ed.D.Holwerda,Groningen1977,
s.157;starszewydanie:ScholiaGraecainAristophanem,ed.F.Dübner,Paris1883,s.115.
39
