Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Bezprzesadypowiedziećmożna:czułąstrunąduchapolskiegowłaśniejestLitwa;sentymentalizmpolskiwszelakiegokierunkuszuka
sobienaturalnegoupływuniekuzachodowi,rzeczdziwna,niekustronom,wktórychlechiccyjegoprotoplaściginęliwbohaterskichbojach
przeciwHenrykom,LwomiAdolfomholsztyńskim,alekuowejtajemniczejLitwiezmogiłąBiruty,KiejstutowymzamkiemwKrewie,
zawspomnieniamijejpogańskichświątyńiuroczysk.
Zbyteknaszejuczuciowości,sympatiiisentymentalizmu,aniżelibrakjejdlaLitwyilitewskiegożywiołuzestronypolskiej.
Skądwięcskargiiżaledzisiejszychrzecznikówlitewszczyznynaniechęćczywyniosłośćpolską?Wedługnasmajązaśskargioweiżale
tymmniejsensuipodstawy,żetenludwłaśnieżmudzkiilitewski,wimieniuktóregogłoszabierają,czującsięplemiennie,jakbardzo
słusznieiczegomuzaprzeczaćniemyślimy,obcym,czułsięprzecieżiokazywałwśródwszystkichpróbidoświadczeńpolityczniezawsze
tylkopolskim.
PrzypominamywtymwzględziepodczaspowstaniaKościuszkiwroku1794ludżmudzkiPawłowaijegobohaterskąobronę.
Przypominamyzroku1831tenżesampoczciwyludżmudzki,wypierającynieledwiegołymirękamiBartolomeja15naterytoriumpruskie,
spieszącykuPołądze16wśródlitewskichokrzykówradości:MusuPalanga!–cozapewneredaktor„Auszry”rozumie.
Przypominamywreszcietestamentowesłowaranionegośmiertelnie,wleczonegonaMurawiewa17szubienicęZygmunta
Sierakowskiego18,wyrażającegojeszczewostatniejchwiliostatniąradość,„iżpochódjegoprzezŻmudźkuKurlandiibyłprocesją
triumfalnąwśródpoczciwego,przyjmującegogowszędziechlebemisolą,zwiększającegoszeregijegopowstańczeludużmudzińskiego.
PocóżtuwobecpodobnychwzajemnychwspomnieńiusposobieńrozdzieraćodwieczniełączącyPolskęzLitwąwęzeł,pocóżrozbudzać
waśńsztucznieiniepotrzebnie,możeizdrożnie?
MyPolacykochamyLitwę,myPolacyzdradzalibyśmywłasnąprzeszłość,własnąpodstawębytu,własneuczuciaiczyny,gdybyśmy
mieliLitwinomzaprzeczaćprawakształceniaidoskonaleniasięwewszelkichmożliwychkierunkachnarodowegożywiołu.Myżadnej,byle
uczciwejiprawdziwejwolnościprzeciwnikamibyćniemożemy,bowolnośćtajestznakiemihasłem,podktórymiinastylkoprzyszłość
czeka.
Kłamie,ktomówi,grzeszyzPolaków,ktoczujeimyśliinaczej,awypowiadająctostanowczo,oświadczamwyraźnie,dlaużytkuprzede
wszystkiminaukirzecznikówlitewszczyzny,jeżelisąludźmidobrejwiary,żekażdyjakibądźobjawlitewskiegoduchailitewskiej
żywotności,możewnastylkoznaleźćgorącychzwolennikówiprzyjaciół,ależezarazemuważamyzawystępekprzeciwprawdzie
iczystościpodobnychobjawów,jeżelijeichinicjatorowieiautorowiezatruwająziarnemsztucznejnienawiścidoPolakówiPolski.
Litwamainnychnieprzyjaciół,aznaichdobrze,jeślichceiumiepatrzeć.
Niechajmożekuprzebłaganiuiprzekupieniuprawdziwychtychnieprzyjaciół,nieszukasobiesztucznychiurojonychwPolakach.
Jeżeliredaktor„Auszry”jestczłowiekiemdobrejwiaryimazamiaristotniepracowaćdlaoświatypośródlitewskiegoludu,niechaj
muznaszejstronywyraztenuczućiusposobieńnaszychpowtórzy.
Źródło:
Wsprawielitewskiej,
„DziennikPoznański”1884,nr53,s.2.
