Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tłumaczeniefeminizmu
11
Problememzawszejestjęzyk.Każdakobietaposługującasięjęzykiem
polskimnieustannienegocjujeswojeusytuowaniewobecjęzykaoficjalne-
goisferypublicznej,którewymagająstosowaniaprzezniąrazżeńskich,
razmęskichkońcówekrodzajowych.IzabelaFilipiakznalazłanawetpatro-
natakichprzemian:mitycznegowieszczaTejrezjasza6,któryprzezpołowę
swojegożyciabyłmężczyzną,aprzezdrugą–kobietą(Filipiak1999:97).
Jeśliprzyjrzećsiętemuporównaniuuważnie,możnadostrzechermafro-
dytycznystatusjęzykapolskiego,gdyużywagoktośgotowyprzyjąćrolę/
pozycjękobiety7.Zazwyczajzestanowiskkrytykifeministycznejrozpa-
trujemyopresyjnośćformmęskoosobowychiniedostępnośćsferyspołecz-
nejdlakobiet(Środa2003;Karwatowska,Szpyra-Kozłowska2005).Naj-
większymprzeciwnikiemokazujesięturetorykaniezróżnicowaniaczyteż
uniwersalizacjarodzajumęskiego.Istądpojawiająsiępostulatydotyczące
seksualizacjikategoriimęskich,dostrzeżeniafizjologicznych,cielesnych
ihormonalnychaspektówmęskości(Braidotti2009;Grosz2009a).Byod-
słonićmechanizmuniwersalizacjimęskości,przeanalizowaniesłownika,
gramatykiiidiomówniewystarczy.Bypodważyćtakiekategoriejaknor-
maczyreprezentatywność,trzebaprzyjrzećsięsytuacjomzpogranicza.
Nakategoriemęskoosobowenakładająsiębowiemsiatkipodziałunasferę
prywatną,publicznąispołeczną.Męskośćpostrzeganajakobytupłciowio-
ny,seksualnyifizjologiczny(Grosz2009a)możejednakodsłonićtakże
swójerotycznyiwywrotowycharakter.Oczywiściejesttojęzykowypro-
jektutopijny,alepozwolęsobienatakieksperymentmyślowy.Niewik-
tymizujeon„użytkowniczek”językapolskiego,leczdajeimszansęna
chwiloweprzejęciekategoriimęskichiwykorzystanieichjakoelementów
wcaleniebardziejreprezentatywnychniżkategorieżeńskie.Utopiatapo-
legateżnanadmiarze,narozplenieniu,narozrastaniusięwróżnychkie-
runkach,nabyciuwięcejniżjednym,napodważeniu(chwilowym)granic
tożsamościowych.
Pozycjaosobytłumaczącejodsłaniaskandalautorstwa,skandal–użyj-
mysłownikaBachtina–„cudzegosłowa”,wielogłosowości,ikonstytu-
tywnybrakautonomicznościkażdegotekstu.Cowięcej,wskazujenako-
6Tejrezjaszzewzględunautratęwzrokujestteżpatronemnurtówzwiązanychzwraż-
liwościąnakwestieniepełnosprawności(por.Kuppers2008:174–82).Informacjenatemat
TheTiresiasProjectmożnaznaleźćnastronie:http://www.disabilityartsonline.org.uk/ali-
cia_grace.
7Ciekawymprzykłademzajmowaniatakiejpozycjiwobecjęzykajestobecnieproza
MichałaWitkowskiego.
