Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Święta,świętał
trzebanatomiastobmyślićtakiegry
,uroczystościobchody
,którebybyływłas-
nościątegotylkodworuiktórychniemożnabyznaleźćnażadnyminnym.
TrzebaabywPolscebawionosięwięcejniżwinnychkrajach,aleinaczej.[ł]
Dużowidowiskpodgołymniebem;niechsięnanichprzestrzegabacznieróżnic
wgodnościistanach(desrangs),aleniechbierzewnichudziałnarównicały
naródjakwstarożytności,awpewnychwypadkach,niechszlachcicemłodzi
składająnatychwidowiskachdowodysiłyizręczności.[ł]
Zcałąstarannościąpowinnosięprzywrócićigrzyska,podczasktórychnie-
gdyśćwiczyłasiępolskamłodzież–powinnysięstaćdlaniejarenąhonoru
iwspółzawodnictwa.Nicłatwiejszegojakzastąpićdawnewalkimniejokrut-
nymićwiczeniami.Zwycięzcyotrzymywalibyrównieżzaszczytyinagrody
.Na
przykładjazdakonnabardzoodpowiadaPolakom,anadasięwielcedopodnie-
sieniaświetnościwidowiska”4.
Takwięcświętajakoninstytucjenarodowekształtujągeniusz,charakter,za-
miłowaniaiobyczajenarodu,czyniągosamymsobą”5.Odpowiednioprzygoto-
wanemająwaloredukacyjny–kształtująnaród.Takimświętemmogąbyćna
przykładuroczystościzwiązanezprzyjęciemjakiegośistotnegodlacałejspo-
łecznościdokumentu.WProjekciekonstytucjidlaKorsykiz1765roku,równieżau-
torstwaRousseau,takąokazjąmiałobyćuroczystezaprzysiężeniekonstytucji6.
Abyświętoprzemawiałodouczestników,zwłaszczadoprostegoludu,na-
leżyzadbaćojegooprawę.nNiezaniedbujciepewnejwystawnościpublicznej–
niechbędzieszlachetna,imponująca,aświetnośćniechpolegaraczejnalu-
dziachniżnarzeczach.Niedowiaryjakdalecesercaluduidązajegooczyma
ijakmuimponujemajestatycznośćceremoniału.Nadajeonawładzyznamię
porządkuiładu,budzizaufanieiusuwaideekaprysuifantazji,związanezideą
władzyarbitralnej.Trzebatylkowuroczystościachunikaćbłyskotliwości,świe-
cideł,dekoracjizbytkowych,używanychnadworach.Świętawolnegonarodu
powinnyzawszetchnąćskromnościąipowagą,budzićpodziwludutylkotym,
cozasługujenajegoszacunek”7.
Rousseau,przypisującwielkiespołeczneznaczenieświętom,byłniechętny
ichreligijnymformom.Uznawałcoprawdanaaktualnymetapierozwojuspo-
łeczeństwkoniecznośćświątreligijnych,jednaksugerowałosłabianieichod-
działywania.Zwłaszczamłodemupokoleniupowinnosięograniczaćmożliwości
4J.J.Rousseau,Uwagił,s.197–198.
5Tamże,s.193.
6J.J.Rousseau,ProjektkonstytucjidlaKorsyki,Warszawa2009,s.127.
7J.J.Rousseau,Uwagił,s.199.
