Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Święta,świętał
potrzebującym,udoskonaleniawprowadzonegowrolnictwieitympodobnych
społeczniepożytecznychpostępków.Towyróżnieniebyłorodzajemnnagrody
dlacnotliwychludzi”61.
Tematświątiichwychowawczegowalorupojawiłsięteżnaareniepoli-
tycznej.PodczasobradSejmuWielkiegopouchwaleniuKonstytucji3maja
ilicznychwynikłychztejokazjinjasnychfestynach”62,tematwspólnych,naro-
dowychuroczystościprzywołał28czerwca1791rokuwmowiesejmowejHugo
Kołłątaj.Powiedziałwprost:ntrzebamu[narodowi]daćustawymoralne,które
byjednostajnymwychowaniemijednakowymiobyczajamiugruntowałycha-
rakterPolaków”.Następniedodał:nuroczystościnarodowe,ćwiczeniapublicz-
ne,igrzyska,zabawy[ł]wszystkotosąwielkieprawidła,podługktórychma
sięutworzyćcharakterPolakaimagozrobićwieczystymwolnościobrońcą”63.
Zatemjednolitaedukacjaiwspólnenuroczystościnarodowe”mająstworzyć
wspólnotę,jakąjestnaród.Ajeślioweświętapowiązanebyłybyzważnymidla
całejwspólnotywydarzeniamihistorycznymi,wyzwalałybyteżczynnikemo-
cjonalny
,awięcdodatkowowzmacniaływięzi.PodejścieKołłątajajestzbieżne
zpoglądamizarównoRousseauprzedstawionymiwUwagachorządziepolskim,
jakiCondorceta.
Świętasąjednązistotnychaktywnościczłowiekaigrupspołecznych,aich
charakterzależyodtego,cojestświętowane.Bezwzględunato,czysątoświęta
religijne,świeckie,prywatneczypubliczne,łączyjenwyłączenieżyciapowsze-
dniego,przeważnie,choćniekonieczniezawszeradosnytonakcji–świętomoże
byćtakżepoważne–ograniczenieczasoweiprzestrzenne”64.Mająonewłasny
rytmpowtarzalności,niejednokrotniewiążąsięzczasemwolnym,zabawą,ale
teżokreślonymrytuałem.Mimoradosnego,aczasemrozrywkowegocharakteru
zawszezwiązanesązwartościami,swoistymnsacrum”.Chociażowonsacrum”
niezawszezwiązanejestzreligią,todotyczywartościistotnychdlaświętu-
jącejspołeczności.nŚwiętatakżezaspokajająpotrzebypotwierdzania,hołdu,
czciwobecwartościspołecznych,częstozwiązanesąonezdobremwspólnym,
bonumcommune.Przypomnijmy
,iżdobrowspólnetopewnaforma,zasada
organizacjiżyciazbiorowego,nierazujętawkształtideił”65.Wyzwalająwśród
61Tamże,s.105.
62OkreśleniategoużyłJ.Kitowicz,Pamiętnikiczylihistoriapolska,Warszawa2005,s.501.
63H.Kołłątaj,Mowaczwartadnia28czerwca1791roku,[w:]MowyXiędzaHugonaKołłątaja
podkanclerzegokoronnegonasejmieteraźniejszymroku1791,Warszawabd.,s.46–58.
64J.Huizinga,Homoludens.Zabawajakoźródłokultury,Warszawa1985,s.40.
65K.Żygulski,Świętoikultura,Warszawa1981,s.65.
