Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MateuszHohol
3.Dlaczegomoralnośćjestnormatywna?
Przestrzeńmożliwości
Jakwskazałemwpoprzednimpunkcie,wnowożytnościnieistniejejedna
ontologia,obejmującazarównoprawaprzyrody,jakinormymoralne.Dlatych
ostatnichszukaćtrzebabyłonowegouzasadnienia.ChristineM.Korsgaardwpo-
wstałejnabaziewygłoszonychw1992r.UTannerLecturesofHumanValues”książce
stwierdza,żeistniejączterynowożytneodpowiedzinazagadkętytułowychUźródeł
normatywności”
18
.Wyznaczanesąoneprzezkombinacjedwóchparopozycji:
przedmiot-podmiot(czynormywywodząsięzwnętrzapodmiotu,czyteżmają
źródłozewnętrzne?)oraznaturalizm-antynaturalizm(czymetodyempirycznesą
odpowiednimnarzędziemdowyjaśnienianormatywności?).Istniejązatemstanowi-
ska:(i)przedmiotowo-naturalistyczne;(ii)podmiotowo-naturalistyczne;(iii)przed-
miotowo-antynaturalistyczneoraz(iv)podmiotowo-antynaturalistyczne.
Dostanowisktypu(i)należywoluntaryzmHobbesa,zgodniezktórymźródła
normatywnościwywodząsięzautorytetu(wolikogoś,ktomauprawnieniedo
stanowieniaobowiązującychregułmoralnychczyprawnych).Stanowiskiemtypu
(ii)jestHume’owskarefleksyjnaaprobata,wktórejnormatywnośćwywodzisię
zrozważaniaprzezpodmiotzyskówzistnieniaregułmoralnych.Dogrupy(iii)
należąrozmaiteformyrealizmu(naprzykładGeorge’aE.Moore’a),wktórych
postulujesięistnienie–niezależnegoodfizycznego–światawartości,którynie
podlegaempirycznejmetodziepoznania.Wreszciekantyzmjesttypowymstano-
wiskiemtypu(iv),wywodzącnormatywnośćzwnętrzapodmiotu,aleodmawiając
jejnaturalnegocharakteru.Wdalszejczęściesejuanalizowanebędątylkodwa
pierwsze–naturalistyczne–stanowiska.Sąonebowiemalternatywami,pozwalają-
cymiUdomknąć”czyteżUuspójnić”powstałynabaziesukcesówmetodynaukowej
nowożytnyobrazświata
19
.
4.ThomasHobbes:autorytetLewiatana
ThomasHobbesrozpoczynaodprzedstawieniamechanistycznejwizjiświata
orazczłowieka–wtejostatniejkwestiiprzyjmującstanowiskopodobnedoLa
Mettriego,dlaktóregonawetpsychologiamiałamechanistycznycharakter.Od
zagadnieńzwiązanychznaturąumysłuijęzykaHobbesprzechodzidozagad-
nieńzwiązanychzżyciemspołecznym.Uważaon–jakpiszeStewartDuncan
18
Por
.Ch.M.Korsgaard,TheSourcesofNormativity;por.takżeB.Brożek,Normatywnośćprawa,
s.36–38.
19
Czytelnikówzainteresowanychantynaturalistycznymistanowiskamiwkwestiiźródeł
normatywnościodsyłamdocytowanejpracyChristineKorsgaard,atakżeNormatywnościprawa
BartoszaBrożka(wtejostatniejszczególniedos.48–54i62–67).
26
