Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Odstrukturydofunkcjimózguludzkiego
29
Wciążprowadzonesąbadanianadfunkcjąneuronówwrzecionowatych.Występo-
wanieneuronówodróżniaczłowiekaiwielkiemałpyczłekokształtneodinnychmałp:
liczbatychneuronówjestwiększauczłowiekaniżuszympansa,któryzkoleimaich
więcejniżgoryliorangutan(Allman,Watson,Tetreaultetal.2005).Danenatematpro-
filuneurochemicznego,cechmorfologicznychorazdystrybucjilaminarnejiregionalnej
VENsugerują,żetaintrygującapopulacjaneuronówmożebyćkrytyczniezaangażowana
wregulacjęautonomicznąukładunerwowego(por.Gazzaniga2013).
Choćniewielewiadomootym,jakiesiecisątworzoneprzezneuronywrzeciono-
wate,jednakichlokalizacja,struktura,procesybiochemiczneorazzaburzeniafunkcjono-
waniaukładunerwowego-wktórychodgrywająistotnąrolę-sugerują,żestanowiąone
częśćsystemuneuronalnegoodpowiedzialnegozafunkcjeemocjonalneiświadomość
społecznąimogąuczestniczyćwszybkim,intuicyjnympodejmowaniudecyzjispołecz-
nych.Potwierdzajątobadaniakliniczneosóbchorychneuropsychiatrycznie,charakte-
ryzującychsiędeficytemumiejętnościspołecznychifunkcjiemocjonalnej,uktórych
stwierdzasięznacznezmniejszeniesięliczbyneuronówwrzecionowatych(Nimchinsky,
Vogt,Morrisonetal.1995).Sugerujesię,żewyraźniezmniejszenieliczbytychneuronów
możemiećwartośćdiagnostyczną,np.woceniemożliwościświadomegopodejmowania
decyzjiospołecznymcharakterze.Dotyczytozwłaszczamedycynysądowej,gdytego
typuocenapowinnapozwolićnaokreślenie,naileświadomabyładanaosobawchwili
popełnianiaprzestępstwa(Gazzaniga,opcit.).
Specjalizacjamózgu:procestworzeniasiępołączeńneuronalnych
KolbiWhishaw(2003)podają,żekażdyneuronwytwarzaprzeciętnie1tys.synaps
łączącychgozwielomainnymineuronami.Chociażliczbabezwzględnaneuronówkory
mózgowejczłowiekamalejezwiekiem,tojednakneurony,jeślipozostająaktywne,
zachowująwłasnościplastyczne,cooznaczazmiennośćsiecipołączeńsynaptycznych,
któranaogółwiążesięzrodzajemaktywnościczłowieka(por.teżIllis1982;Bach-y-
-Rita2005).Przeciwwagądlazmniejszaniasięliczbyneuronówjestfakt,żewzdrowym
mózguliczbapołączeńsynaptycznychwzrastazwiekiem,podlegającoczywiściezasa-
dzieparcelacji(Merzenich2010;Pąchalska,Kaczmarek,Kropotov2014),czyliutrzy-
mywanianajbardziejwydajnychpołączeńneuronalnych.
Napodstawieaktualnejwiedzyzzakresuneuroanatomiiporównawczejiliczby
połączeńneuronalnychussakówneurobiologGeorgeStriedter(2005)stwierdza,
żeistniejądwaprawadotyczącełączeniasięneuronów,które,jegozdaniem,można
odnieśćdoewolucyjnegorozwojumózguHomosapiens:
1)prawominimalizowaniadługościpołączeńlokalnychsiecineuronalnych;
2)prawozachowaniapewnejliczbybardzodługichpołączeńmiędzyodległymiczę-
ściamimózgu(por.tabela1.1).
Należypodkreślić,żemniejszagęstośćpołączeńzmusiłamózgdospecjalizacji,
polegającejnawytworzeniulokalnychobwodóworazzautomatyzowaniuprzebiegów
procesów.Jednak,jakwiemy,naszaświadomośćjesttylkowierzchołkiemgórylodo-
wejzbudowanejzprocesównieświadomych(por.Frith2007;Pąchalska,Kaczmarek,
