Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
Roladramatuwbudowaniutożsamości
nietylkoliterackiej
Jeślinieczujesz,próżnymtozadaniem,
Jeśliniepłyniegłoscizgłębiduszy
Izżywiołowymwprostupodobaniem
Serctwychsłuchaczywszystkichnieporuszy.
Leczsercdosercaniezdołaszprzykować,
Jeślicizapałsercanierozsadza1.
(J.W
.Goethe,Faust)
Definicjeiceleretorykiokreślanebyłyrozmaicie,m.in.jakomocwynajdywa-
niamateriału,rodzajwładzy,filozofia,umiejętnośćrzetelnegoprzemawiania,sztu-
kaiumiejętnośćrzetelnegoprzekonywania,przedstawianiasprawy,anawetsztuka
oszukiwania,aleprzedewszystkimjakosztuka,praktycznabiegłość,zdolność2.Re-
torykaoznaczałatakżepodręcznikwymowyisystempedagogiczny3.
Arystoteleszaliczałretorykędonsztuki”
,którąrozumiałjakorodzajwiedzyprak-
tycznejiteoretycznej4,orazbyłautoremzwartegosystemuobejmującegowszystkiejej
części;zwracałuwagęnietylkonapodziałtreści,aleiokreślałwnimrolęsposobów
inarzędziichprzekazywania.Wszystkoto,copotrzebnejestuczniowiwtrakciena-
ukiodnajdziewtymsystemienauczycieliwykładającyprofesor,anapewnokażdy,kto
machęćdonauki,wtym,oboklekarza,prawnika,duchownego,imówca,którynza-
pożyczaśrodki,zaktórychużyciemgotujezwycięstwoswejsprawie,apowodujeklę-
skęsprawieprzeciwnejimożezapewnićswymsłowomniezmiernąpotoczystośćimiły
wdzięk”
,awszystkowtymcelu,abywprzyszłościnswójzawódwzbogacićiuświetnić”5.
PrzydatnośćsystemuArystotelesaopierałasiębowiemnapołączeniuwiedzy
isprawności,copodkreślanowwiekachpóźniejszychwpracachpedagogicznych.
SzymonMarycjuszzPilznazwracałuwagę,nietylkoważnajestznajomośćdzieł
1
J.W
.Goethe,Faust,(tł.)F.Konopka,PIW
,Warszawa1962,s.78.
2
M.F.Kwintylian,Definicjaicelretoryki,(tł.)M.Brożek,[w:]Rzymskakrytykaiteorialite-
ratury,(oprac.)S.Stabryła,ZakładNarodowyim.ossolińskich,Wrocław1983,s.252-264.
3
M.Korolko,Sztukaretoryki,Wyd.WiedzaPowszechna,Warszawa1990,s.27.
4
Arystoteles,Retoryka,(tł.)H.Podbielski,[w:]Arystoteles,Dzieławszystkie,t.6,Wyd.Nauk.
PWN,Warszawa2001,s.302.
5
S.MarycjuszzPilzna,Oszkołachczyliakademiachksiągdwoje,(tł.)A.Danysz,Zakładim.osso-
lińskich-Wyd.PAN,Wrocław1955,s.186.