Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
I.Pojęcia,struktury,znaczenia:nudabardziejhumanistycznie
Choćbyinaczej.Szczęściewięc...zmalało.Inaczej.Zmianadlazmiany.Jakakol-
wiekstymulacja.Jednakcoraztosilniejsza,żebymogławogólewywrzećwrażenie
nazblazowanympodmiocie,wzmocnijmytozresztąinnymisłowamitegopoety:
„bezmyślnamoichgrzechównikczemnośćmnienudzi”(LenistwozcykluSiedem
grzechówgłównych,tomSrebrneiczarne;Lechoń,1995).Pułapkaświatarozrywki.
Ilcircolovizioso.
Zatou,niecierpiącegoosobiścieLechonia,BrunonaJasieńskiego(1921/2008)
nudałączysięztzw.wysokąsztuką,elitarnąklasowo,jakkoncertwfilharmonii,
leczprzeżywanąprzezwiększośćodbiorcówpłytko–iwłaśniepozakończonym
koncerciewsali„zostałakremowaNuda,jakduża,śliskasarkoma...”(Ipecacuana,co
jestzresztąnazwąrośliny:wymiotnicyprawdziwej)lubteżwsalonie„naklawiszach
usiadłypokrzywionebemole,przeraźliwiesięnudząiziewająUaaaa...”(Rzygające
posągiwymowniezadedykowaneprzezautoraPaniSztuce).Rozkosznydoprawdy
tercet:nuda,ziewanie,wymioty(następstwanudności!).Omnetrinumperfectum.
Nudajestteżzmorąluksusowegopróżnowaniarozerotyzowanejbogatejpanny
wwierszuLilinudzisię(ztomuButwbutonierce;ztegotomupochodząutwory
wcześniejprzywołane),zdolnąwygonićjązrezydencjisamochodemnamiasto,
zapewnedlalepszejrozrywki.Wrelatywnienowszejpoezjiegzystencjalnąnudą,nudą
banalnegożyciaipoczuciemczasuzatrzymanegowkadrze,wieje–obokporażenia
koszmaremwojnyiodczasudoczasuporażeniazachwycającympięknem–zwielu
pejzażyTadeuszaRóżewicza(1997),międzyinnymizEtinArcadiaegoztomuGłos
Anonima,którywyszedłdrukiemw1961roku.Samosłowo„nuda”pojawiasię
wszakżeutegoautoranaderrzadko.Dośćjednakprzykładów.Tematnudywtwór-
czościpolskichpisarzy,wtymtychnadalżyjących,októrych(skoncentrowanyna
klasyce)nienapisałemanisłowa,zpewnościąwartjestwnikliwego,azarazem
szerokozakrojonegoopracowaniaprzezbadaczyliteratury.Awłaśnietochciałem
swoimiprzykładamiuzasadnić.
Oczywiścienudawkulturzeniejesttylkokwestiąliteraturypięknejczywogóle
sztuki.Bardziejzainteresowanymtątematykąwskazaćmożnaprzedewszystkim
ogólneopracowaniePeteraTooheya(2012),którezawieramiędzyinnymiciekawe
interpretacjewybranychdziełplastycznychczynioneniejakopodkątemnudy,wtym
słynnejMelancholiiAlbrechtaDürera
13
,jakteżprzekrojową,napisanązchrześcijań-
skiejperspektywy,książkęRichardaWintera(2012)lub–poświęconąrozmaitym
zagadnieniomwysoceszczegółowym–pracęzbiorowąpodredakcjąPrzemysława
CzaplińskiegoiPiotraŚliwińskiego(1999).Pogłębionerozważaniaonudziewkon-
tekściereligiisądziełemMichaelaL.Raposy(1999).Opracowanietematunudy
wdziejachImperiumBrytyjskiegowujęciuhistorykaoferujezaśwswejksiążceJef-
freyA.Auerbach(2018).Nudęwpolskimromantyzmie,oczymjużwspomniałem,
13WktórymtodzieleTooheywidzimieszaninęznudzeniazrozdrażnieniem,skądinądpotwier-
dzonymempirycznymibadaniamiskładnikiemnudy(np.Goetziin.,2014;Fahlmaniin.,2013).
SwojądrogązdorobkusztukplastycznychwartoprzywołaćjeszczechociażbyobrazyL
!ennuidela
Touche’az1893rokuiEnnuiSickertaz1914roku.
