Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
amianowicie:flTekstembędziemynazywaliwystąpieniekomunikacyjne
(ang.«communicativeoccurrence»,niem.«kommunikativeOkkurrenz»),
którespełniasiedemwarunkówtekstowości”(Beaugrande,Dressler
1990:19).Warunkamitekstowościsą:spójność,koherencja,intencjonal-
ność,akceptabilność,informatywność,sytuacyjność,intertekstowość
5
.
U.Dąmbska-Prokopsłusznietwierdzi,żeztychsiedmiukryteriów
tekstowościtylkodwapierwszedotyczątekstu(kohezjaikoherencja),
pozostałe(intencjonalność,akceptowalność,informatywność,sytuacyjność
iintertekstualność)odnosząsięwistociedodyskursu(zob.MEP:66).
Istniejeteżwieledefinicjidyskursu,np.dyskurstoformabyciaczłowieka
zinnymiludźmizapomocątekstów(Duszak1998:8);dyskurstotekst
+kontekst(Maingueneau1996:83);dyskursjestjednostkąparole(mówie-
nia),anielangue(języka)(por.MEP:275).Tekstposiadastrukturęisens
istanowiproduktprocesu,wktórymzostałutworzony(por.MEP:274).
Zauważmy,żeterminydyskursitekstbywająużywanewymiennie.
Wteoriiprzekładutekstjestpojmowanydwojako.JakpiszeU.Dąmbska-
-Prokop,współczesneteorieprzekładutraktujątekstalbojako1)słowny
zapiswydarzeniakomunikacjijęzykowej,determinowanyprzezintencjęna-
dawcy(ifldrugiegoautora”–tłumacza)orazwarunkispołeczno-kulturowe,
wjakichtekstjesttworzony(tekst1)albojako2)ciągzdańpowiązanych
strukturalnie(formalnie)isemantycznie;determinujegotekstowość,czyli
wewnętrznewłaściwościtekstu:kohezja(użyciekonektorów,zaimków,
czasówitd.)ikoherencja(spójnośćsemantyczna,rozwójtematu)(tekst2)
(por.MEP:64)
6
.
Tekst1jesttożsamyzdyskursemzwłaszczawtradycjianglosaskiej
iostatniopolskiej(por.Duszak1998).Tekstjesttraktowanynietylkojako
fljęzykowaformaaktukomunikacyjnego”,lecztakżejakodziałaniezdetermi-
otnavykovrecipientaiopredelennojjsovokupnostinavykovipravilchlenenijaiob
00
edinenija
tekstov,sushhestvujushhikhvkazhdojjdannojjoblastirechevojjdejatel
0
nosti(1972:8)”[pol.
flTekstemjestto,cozatekstuważalubcooznaczaspecjalnymiznakamimówiący(autor
tekstu)idlategopojęcietekstuzależyodzamiarówkomunikującegoorazodnawyków
odbiorcyiokreślonegozbiorunawykówiregułpodziału(rozczłonkowania)iłączenia
tekstów,istniejącychwkażdejdziedziniedziałalnościjęzykowej”–tłum.Z.K.].
T.Dobrzyńskaprzyjmujenastępującądefinicjętekstu:flTekstjestwięczamkniętym
układemzdań–układem,któregoczęściskładowepodlegająponadtookreślonemu
uporządkowaniu.Rozpoznaniegranicciągujęzykowegowarunkujeuznaniegozatekst”
(1993:9).
5
Zwanaczęściejintertekstualnościątermin[zaproponowanyprzezJ.Kristevąwroku
1967(zaMEP:103)].Dozjawiskintertekstualnychnależąm.in.:cytat,aluzja,plagiat,
parodia,pastiszorazprzekład.Mówisięnawetotranstekstualności(MEP:103).
6
Niemawówczasróżnicymiędzypojęciamitekstuidyskursu.
23
