Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CZĘŚĆI.PSYCHOLOGIAJAKONAUKA
Powracającdogłównegonurturozważań,dosłownainterpretacja
tezyoewolucyjnympochodzeniuczłowiekamożeskutkowaćignoro-
waniemsferyduchowejlubjejinstrumentalnymtraktowaniem.Głęb-
szezrozumienieteoriiewolucjiimplikujetakipunktwidzenia,który
pozwalazjawiskaokreślanejakoduchowe,np.przebaczenie,wiara
religijnaczymedytacjatraktowaćjakounikatoweprzejawyczłowie-
czeństwa,niesprowadzalnedoinnychformaktywnościpsychicz-
nej.Ażepełniąonerównieżfunkcjeprzystosowawcze,wpływając
pozytywnienaprzykładnamoralejednostkilubgrupy(społeczno-
ści),totymlepiej.Takrozumianemogąstanowićprzedmiotbadań
psychologicznych:kiedyijakzachodzą,jakiesąpodmiotoweisy-
tuacyjnewarunkiichwystąpienia,jakimintencjonalnymprocesom
podlegająitd.
Jestteżtakamożliwość,żebadaczignorujepewnezjawiska,zktó-
rymisięspotyka,albodokonujeredukcjonizmu,tojestinterpretuje
bardziejzłożonezjawiskawkategoriachzjawiskprostszych,niższego
rzędu,upraszczającjewtensposóbiniewnikającwichistotę.Na
przykładbilansżyciaskutkującyprzebaczeniemipojednaniemzoso-
bą,którawprzeszłościbyłasprawcąprzemocy,dajesięzinterpreto-
waćwkategoriachkoncepcjiopanowaniatrwogijakoprzejawlęku
przedśmierciąalbowkategoriachodniesieniadowartościwyższych
isensużyciajakotranscendencja.Pytanie,czyobydwamechanizmy
mogązachodzićwtymsamymprzypadku,iktóryznichjestwio-
dący?Badacz,którywartośćżyciaduchowegotraktujeinstrumental-
niejakozbiórprocesówułatwiającychprzystosowaniedotrudnych
problemówniedostrzeżeichpozytywnegoznaczeniawposta-
ciprzekraczanialęku,frustracjiipoczuciakrzywdy,czyliinaczej
mówiącmożeniedostrzeczjawiskatranscendencji,którepolega
naprzekraczaniupsychicznychipsychospołecznychuwarunkowań.
Zkoleibadaczprzekonanyoszczególnymznaczeniusferyduchowej
26