Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1.JAKĄNAUKĄJESTPSYCHOLOGIA?
możeopaczniezinterpretowaćinstrumentalneodwoływaniesiędo
światopogląducelemuśmierzeniaegzystencjalnejtrwogiwsytuacji
zagrożeniażycia,widzącwtymprzejawtranscendencji.Przykładyte
pokazujązjednejstronymożliwośćżnychinterpretacjitychsamych
zjawiskpytanietylkoczytrafnych?zdrugiejilustrująstarąchoć
niejednokrotnieignorowanąprawdępsychologiczną,żemotywacja
jestzregułypolimorficznaitrudnosprowadzaćdanezachowanie
dojednejprzyczyny,azwłaszczazachowaniezłożone.
Wśródzałożeńmetasystemowychonajwyższymstopniuogólności
przyjmowanesąconajmniejdwa:(1)człowiekzostałukształtowa-
nywtokuewolucji,(2)czymśspecyficznymdlaczłowiekanatle
innychorganizmówżywychjestodniesieniedowartości,traktowa-
neprzeznasjakoprzynależnedosferypsychicznej,aprzezniektórych
jakokonstytuująceodrębnąsferęduchową(np.KushneriPargament,
2013).Pochodnątychzałożeń,azwłaszczadrugiegoniezależnie,
czyakcentujemysferępsychiczną,czyduchowąjestochronagod-
nościczłowiekawewszelkichdziałaniach,którychjestuczestnikiem.
Rozważmydwaprzykładyświadcząceoznaczeniupodejściaewo-
lucyjnegowewspółczesnejpsychologii.PięcioczynnikowaTeoria
Osobowości(tzw.WielkaPiątka,BigFive)autorstwaPaulaCostyiRo-
bertaMcCrae’a(McCraeiCosta2003/2005),zawierającauniwersal-
nymodelstrukturyosobowości,opierasięnatezieoewolucyjnym
pochodzeniuczłowieka.Tezatawyznaczasenshipotezyleksykalnej,
wedługktórejludzierozwijali,ajednocześnienazywalitecechy,któ-
redlaprzetrwaniaiadaptacjibyłynajważniejsze,wtymprzypadku:
ekstrawersja,neurotyczność,ugodowość,sumiennośćiotwartość
nadoświadczenie.Wtensposóbstrukturaosobowości,ściślejmó-
wiąc:najważniejszekonstytuującejącechy,zakodowanesąjęzyku,
adokładnie:wliczbieiznaczeniuokreśleńnajczęściejprzymiotni-
kówużywanychdoopisuczłowieka(Goldberg,1990).
27