Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Obrazsiebie.Projekcjatwórczawwytworachplastycznychdzieci...
informacji.Wewspomnianymstanowiskuwyróżniasięwielenurtów.Dobar-
dziejznaczącychzaliczasięto,któreprzyjmujeistnieniecentralnychsystemów
sterującychzachowaniemczłowieka26.
Zwrócenieuwaginazasugerowanewyżejaspektydziałaniaumysłu,trakto-
wanegojakosystem,powiązaćmożnazrozwojemkomputeryzacjiorazprzy-
jęciemprzezpsychologówpoznawczychmetaforykomputerowej.Zgodnie
zniąfunkcjonowanieumysłuczłowiekajestporównywanezdziałaniemkom-
putera,tzn.zpobieraniem,magazynowaniem,przetwarzaniem,igenerowa-
nieminformacji27.Wzwiązkuztymjednymzważniejszychcelówpsychologii
poznawczejjestwyjaśnienie,jakfunkcjonujeumysłczłowieka,wjakisposób
przetwarzaoninformacjeosobieiświecie.Tegorodzajuproblemyweszły
wkrągzainteresowaniaruchu„Nowespojrzenie”
,powstałegowlatachsiedem-
dziesiątychXXwieku.Głoszoneprzezjegoprzedstawicielipoglądyuznanoza
wyznaczniktzw.rewolucjikognitywnej.
Przedstawicielepoznawczegopodejściadoosobowościwprowadziliróżne
pojęcia,mającepomócwopisaniustrukturypoznawczej.Początkowomia-
łytemusłużyćterminy„prototypy”
,„struktury”
,zczasemzabardziejodpo-
wiedniedlaokreślenia„(...)struktur,kodującychireprezentującychwiedzę”28
uznanookreślenie„schematy”
,niemniejjednakzaznaczyłysięróżnicewrozu-
mieniutegopojęcia.
KrzysztofNajderuznaje,że:„Schematpoznawczyjestmodułemsystemu
poznawczegosłużącymdobudowaniaprecyzyjnychipamięciowychrepre-
zentacjidanejklasyobiektówlubzdarzeń”29.Podobnie„schematpoznawczy”
(cognitiveschema)przedstawiainnadefinicja.Zgodnieznią,„schematpo-
znawczytopamięciowaorganizacjauprzednichdoświadczeńzjakimiśrodza-
jamizdarzeń,osóbczyobiektów;każdyschematpoznawczyzbudowanyjest
wedługzasadhierarchicznościiprototypowości”30.
Ujmującwskrócie,schemattouproszczona,ogólnareprezentacjapewnych
obiektów.Umożliwiaonporządkowanienapływającychinformacji,wtym
równieżinformacjiosobie.Konsekwencjątegojestłatwiejszeodbieranieno-
wychbodźców,jakrównieżłączenieichzinformacjamijużposiadanymi.
26Tamże,s.48,49.
27Por.L.Pervin,Psychologiaosobowości,Gdańsk2002,s.79.
28H.Markus,Jawmyśliiwpamięci[w:]Poznanie,afekt,zachowanie,red.T.Maruszewski,
Warszawa1993,s.106.
29K.Najder,Schematypoznawcze[w:]Psychologiaipoznanie,red.M.Materska,T.Tyszka,
Warszawa1992,s.43.„Reprezentacjapoznawczatoumysłowyodpowiednikobiektówrealnie
istniejących,jakteżkcyjnychlubhipotetycznych.Obiektemreprezentacjimożebyćprzedmiot,
osoba,kategorialubrelacja.Reprezentacjapoznawczazastępujeswójobiektwprocesachprze-
twarzaniainformacji”(E.Nęcka,J.Orzechowski,B.Szymura,Psychologiapoznawcza,Warszawa
2006,s.60).
30Słownikwybranychterminówwystępującychwpodręczniku[w:]Psychologia.Podręcznik
akademicki,red.J.Strelau,Gdańsk2000,t.1,s.573.