Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Problematykaosobowościiobrazuwłasnejosobywświetle...
17
Abyuaktywniłsiędanyschemat,musipojawićsiębodziec(sygnałwywołu-
jący)związanyztreściąschematu.Imczęściejdanyschematjestaktywizowa-
ny,tymstajesięchroniczniedostępny,toznaczy,że
...ukierunkowujeonnasząuwagęnasposóbkategoryzacjiinainterpretacjęnowejin-
formacjioraznawyciąganezniejwnioski,sprzyjawyszukiwaniuodpowiednichda-
nychzpamięci,wreszcie-wpływanaoceny,podejmowaniedecyzjiorazinicjowanie
ikontrolędziałania31.
Dorośliludzieposiadająsystemyschematówhierarchiczniezorganizowa-
nych.Procestendokonujesięstopniowo.Badaniawtymzakresieprowadził
JeanPiaget.Interesowałogomiędzyinnymito,jakdziecitworząrzeczywistość
wswoichumysłachiwjakisposóbzaczynająrozumiećświat.Wedługtego
autora,początkowodzieckotworzykilkaprostychobrazów,którezczasem
odpowiednioorganizujeinadajeimznaczenie.Piagetutrzymywał,rozwój
strukturpoznawczychtrwanieustannie,gdyżczłowiekstaletworzynowe
schematy,którełączyzinnymilubzmieniaschematyjużistniejące.Zjawisko
touczonytłumaczyłzapomocądwóchprocesów-asymilacji,
...któraoznaczaoddziaływanienaświatizmienianiedostępnychbodźców,takbyod-
powiadałyschematompodmiotu;drugimprocesemjestakomodacja,któraoznacza
zmienianiewłasnychstrukturlubschematówwtakisposób,bylepiejharmonizowały
zrzeczywistościąlublepiejreprezentowały32.
3.Problematyka„ja”iobrazwłasnejosobywliteraturze
psychologicznej
Sposób,wjakiczłowiekodbierasamegosiebie-własnepojęcieosobie-wpły-
wanajegofunkcjonowanie,stosunkiinterpersonalne,odbiórświata,proces
przetwarzaniainformacjiiorganizacjęosobowości.Pojęcie„ja”33bywałood-
rzucane,niekiedyzaśzastanawianosię,czywogólewartosięnimzajmować.
Jakojedenzpierwszychproblemtendostrzegłwroku1955G.Allport,któ-
ryzadawałpytanie,„czypojęcieJajestpotrzebne?”34,bowiem-jakwynikało
zlicznych,poświęconychtemupojęciubadań-dotarciedojegosedna,zdefi-
niowaniegoipoznanieróżnych,odnoszącychsiędoniegozjawisk,wpraktyce
badawczejokazałosięrzecząniezwyklezłożoną.Wielezwiązanychznimpy-
tańpozostałonadalotwartych,costałosięprzyczynąodsunięciasięuczonych
31M.Kofa,D.Doliński,Poznawczepodejście...,s.566.
32H.Markus,Jawmyśli...,s.107.
33Zuwaginaróżneformyterminu„ja”występującewliteraturze,np.„ja”
,Ja,Ja,wniniej-
szymtekścieposłużonosięzapisem„ja”
,natomiastwcytatachzachowanojegooryginalnąformę
użytąprzezautorów.
34L.Pervin,Psychologia...,s.275.