Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.ObywaTelSTwo
PoliS
aTeŃSkiej
23
prawne.Imwie
þcejmieszkańcówbyłorównychwprawach,tymbardziej
obywatelskastawałasie
þspołeczność.Równeprawadawałymoz
úliwośćwspól-
negodecydowaniaosprawachpaństwa.
Arystoteles,którywychodziłzzałoz
úenia,z
úeczłowiekjestistota
þpaństwo-
wa
þ
12
,npaństwojestwielościa
þobywateli”,zaśustrójpolitycznytworzyswoisty
ładdlatych,którzywpaństwiezamieszkuja
þ,stwierdzał,iz
únpoje
þciaobywatela
wistotnejjegotreścinicbezwzgle
þdnietrafniejnieokreślaniz
úprawoudziału
wsa
þdachiwrza
þdzie”
13
.Równiez
úPolibiusz
14
uwaz
úał,iz
útoludpowinien
nrozstrzygaćonagrodzieikarze”.Obywatelstwowtymuje
þciuoznaczało
moz
úliwośćsa
þdzeniairza
þdzenia,azatemuczestniczeniawz
úyciupublicznym.
Obywatelstwotakiemoz
únabynazwaćczynnym,albowiemjegobeneficjenci
posiadaliprawapolityczne.UHerodota
15
ludowładztwotłumaczonebyło
wre
þczjakonrównośćwobecprawa”.Atenagoras,przywódcaludusyrakuzań-
skiego,twierdziłzaś,iz
únnajlepszedecyzjepodejmujeludpowysłuchaniu
przedłoz
úonychmuwniosków”
16
,anadtozapytywał:nczyz
úbyłobytosprawied-
liwie,gdybyobywateletegosamegopaństwaniemielitychsamychpraw?”
17
.
Zamysłrównościwobecprawaipowszechnejpartycypacjimaterializowałsie
þ
jednakdośćwolno,prawoobywatelstwanigdyzaśnieobje
þłoswymzasie
þgiem
wszystkichmieszkańcówgreckiegomiasta-państwa.
1.2.RozwójPrawaobywaTelSTwaw
PoliS
Kodyfikuja
þcprawozwyczajowe,prawodawcaDrakonprzyznałw621
rokup.n.e.prawapolitycznejedynietym,którzyposiadalipełneuzbrojenie
18
.
Kroktenstanowiłwzasadziepotwierdzenieekskluzywnegocharakteruoby-
watelstwaateńskiegowolnychmieszkańcówpłcime
þskiej,którzybylinatyle
maje
þtni,iz
úmoglisie
þsamodzielniewyposaz
úyćwnarze
þdziawalkiibronić
państwalubbraćudziałwwyprawachwojennych.Obywatele-wojownicy
pozostawalizatemrówniwprawach,aletylkowewłasnymgronie.Byłto
zala
þz
úekpierwszejdemokracji,albowiemnrówniwuzbrojeniu”
19
powścia
þgali
rza
þdyambitnychjednostekikorzystaja
þczprawpolitycznych,braliudział
wpodejmowaniuwia
þz
úa
þcychcała
þspołecznośćdecyzji.Oświeceniowypisarz
12
Arystoteles,Polityka,1253a,przeł.L.Piotrowicz,PaństwoweWydawnictwoNaukowe,War-
szawa1964.
13
Ibidem,1275a.
14
Polibiusz,Dzieje,t.I,przeł.S.Hammer,ZakładNarodowyim.Ossolińskich,Wrocław1957,
s.326.
15
Herodot,Dzieje,III.80,t.I,przeł.S.Hammer,Czytelnik,Warszawa1959.
16
Tukidydes,Wojnapeloponeska,VI.38,przeł.K.Kumaniecki,Czytelnik,Warszawa1988.
17
Ibidem.
18
Arystoteles,UstrójpolitycznyAten,III.1iIV.2,przeł.L.Piotrowicz,PolskaAkademiaUmieje
þt-
ności,Kraków1931.
19
Natematnrównościwuzbrojeniu”indemokracjiwojskowej”jakoarchaicznejpostacidemo-
kracjizob.szerzejJ.Bratkiewicz,Pierwowzoryprzednowoczesnespołeczeństwaobywatelskiego
–geneza,rozwój,dziedzictwo,nStudiaPolityczne”1993,nr1–4(5).
