Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
CzĘśćI.STaro¿yTnePierwowzoryobywaTelSTwa
G.Vico
20
nazwałtenokresrza
þdaminajsilniejszych,wywodza
þcychsie
þzrasy
herkulesowejnmoz
únych”,dlaktórychlegitymacja
þwładzyiposiadanychpraw
byłonrzekomeboskiepochodzenie”.
PrawaDrakonagruntowniezreformowałwVIwiekup.n.e.Solon
21
.Plu-
tarch
22
przedstawiałtegoateńskiegome
þz
úastanujakonnaprawce
þiprawodawce
þ
państwa”,któryndostosowywałraczejprawadorzeczywistościniz
úrzeczywis-
tośćdopraw”
23
.Solonuzalez
úniłdoste
þpdopełniprawobywatelskichod
posiadanegomaja
þtku.Systemtenniestanowiłbywpraktycewie
þkszegonovum,
gdybyniefakt,iz
úteci(najniz
úszainajbiedniejszaklasaateńskiegospołeczeń-
stwaludziwolnych)otrzymalinieosia
þgalnedotychczasdlanichprawoudziału
wsa
þdachizgromadzeniachludowych
24
.Zgromadzenieludowe(eklezja)sta-
nowiłonajwyz
úszyorganwładzywateńskiejpolisiposiadałobardzoroz-
budowaneuprawnienia.Dojegogłównychkompetencjinalez
úały:stanowienie
prawa,obsadzaniestanowiskwurze
þdachpaństwowychinadzorowaniewładzy
wykonawczej,prowadzeniepolitykiobronnejizagranicznej,nadawanieprawa
obywatelstwaiwydawaniewyrokówsa
þdowychwsprawachwielkiejwagi.
Członkowietrzechklaswyz
úszychposiadalitez
úgodnośćpiastowaniaurze
þdów,
tajednakniebyładoste
þpnadlanajuboz
úszych
25
.Cenzusmaja
þtkowySolona
potwierdzałznaczenieposiadłościziemskiejwhierarchiispołecznej,jednak
byłotylełaskawszydlabiednych,iz
úzbliz
úałichdoideałupełnoprawnych
obywateli.
UzdrowieniustosunkówspołecznychwAtenachposłuz
úyłarówniez
úSolo-
nowaustawaooddłuz
úeniu,zgodniezktóra
þanulowanodługi,aletez
úzabroniono
udzielaniapoz
úyczekpodzastawosobydłuz
únika.Owonstrza
þśnie
þciecie
þz
úarów”
(seisachtheia),jakjenazywałArystoteles
26
,niezadowoliłobogatych,ale
wsposóboczywistypodniosłogodnośćosobyludzkiejwówczesnychAtenach.
Poste
þpowebyłorówniez
úprawozezwalaja
þcekaz
údemuche
þtnemunawnoszenie
dosa
þduskargiwobroniepokrzywdzonego
27
.Krokmilowynadrodzerozwoju
instytucjiobywatelstwastanowiłozaśprawoonadawaniuobywatelstwa,które
20
G.Vico,Naukanowa,przeł.J.Jakubowicz,PaństwoweWydawnictwoNaukowe,Warszawa
1966,s.479.
21
Porównanieróz
únychzagadnieńzwia
þzanychzproblematyka
þprawaoobywatelstwiezczasów
DrakonaiSolonaprzeprowadziłM.Grant(TheRiseoftheGreeks,WeidenfeldandNicolson,London
1987,s.47–48).
22
Plutarch,Solon,16,w:idem,Z
żywotysławnychme
þz
żów(zZ
żywotówrównoległych),przeł.M.Broz
úek,
ZakładNarodowyim.Ossolińskich,Wrocław1997.
23
Ibidem,22.
24
Arystoteles,UstrójpolitycznyAten,VII.3,op.cit.
25
Ibidem,VII.3i4.ZgodniezprzekazemArystotelesawczasachSolonaistniałytrzyklasyludzi
zamoz
únych:pentakosiomedymnowie(pentakosiomedimnoi),ludziewarci500miarplonówsuchych
(zboz
úe)ipłynnych(wino,oliwa),jeźdźcyba
þdźrycerze(hippeis),którzymielitychmiar300lubtez
ú
byliwstanieutrzymaćkonia,orazzeugici(zeugitai),którzyposiadali200miarplonówoburodzajów
ba
þdźbyliwłaścicielamizaprze
þgówwołów.WszyscypozostaliwolniAteńczycyzaliczalisie
þdoklasy
robotnikównajemnych–tetów(thetes).
26
Arystoteles,UstrójpolitycznyAten,VI.1,op.cit.
27
Ibidem,IX.1.
