Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Narodzinyhistoriizsekularyzowanej:BossuetiWolter
21
ziony,ponieważabygonadać,konstrukcjahistoriipisanejze
świeckiej,wewnątrzświatowejperspektywymusiwychodzić
zzałożenia,żehistoriajestznanajakocałość.Jeślizaśznanesą
jedynieprzeszłewydarzenia,wszelkiświeckisensmusizostać
wyprowadzonyzbieżącejperspektywyautora.Jednaknawet
ograniczonakonstrukcjategorodzajuzakładałabyempiryczne
istnienierozpoznawalnejstrukturyhistoriiludzkości,chociaż
wrzeczywistościtegorodzajustruktury,obejmującejpozostałe
najważniejszecywilizacjeopróczzachodniej,niewidać.Chrześ-
cijańskakonstrukcjawrodzajutejśw.Augustynamożemieć
prawdziwieuniwersalnycharakter,ponieważobejmujęncałą”
historię,przewidującponownenadejścieChrystusa,będącetej
historiikońcem.Kiedyówtranscendentalnyuniwersalizmroz-
padasiępodwpływemświeckichdanych,któreniemogązostać
powiązane,nawetbardzoluźno,zbiegiemhistoriiświętej,uni-
wersalnośćznaczeniamusiograniczyćsiędoideałuempirycznej
kompletności.
Ideałempirycznejkompletnościniemożebyćjednakni-
czymwięcejjaktylkoprzejściowąpozycjąwruchuidei.Gdy
tylkopostawisiępytanieoto,dlaczego,niezależnieodstopnia
pewności,mamydowiadywaćsięczegokolwiekoprzeszłych
wydarzeniachhistorycznejegzystencjiludzkości,okazujesię,że
historycznaciekawośćtraciracjębytu.Wiedzaencyklopedyczna
zebranawpodręcznikachmusispełniaćfunkcjęzbiorudanych,
któreostateczniemogąbyćprzydatnewinterpretacjihistorii,
doszukującejsięwniejznaczenia.Jeślihistorycyniebiorąpod
uwagęmożliwościtakiegowykorzystaniaswojejpracy,tobada-
niahistoryczneprzekształcająsięwpraktykęzawodowegoasce-
tyzmu-całkowicietracąswojeznaczeniedlahistoriijakotakiej
istająsięjedyniesensemżyciarealizującegojehistoryka.
Esprithumainjakoprzedmiotzainteresowania
historii
IdeałkompletnościwEssaisurlesmoeursjestnadobrą
sprawęczynnikiemmarginalnym.Wolterpodjąłsięrekonstruk-
cjisensuhistorycznego,awzorzecdziałaniawynikającyzjego
