Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
więcswojeodrębnecechy40,leczpijarzynadalmieliwpływnarozwój
polskiejoświaty41.AngażowalisięwewszystkieniemalpraceKomisji,
jakopierwsiodpowiedzielinaapelizgłosiliswojeprojektyreform.Byli
toks.AdolfKamieńskiiks.AntoniPopławski42.RomanStępieńwswojej
monografipoświęconejwspółpracypijarówzKENpisze:Całeustawo-
dawstwoKomisjipozostawałopodwpływemUstawwizytacjiapostolskiejS.Ko-
narskiego,apijarzybyliwyróżniającymisięinicjatoramiiwspółpracownikami
opracowującymiUstawyKomisjiEdukacjiNarodowejz1783r.-ks.AntoniPo-
pławski,ks.KazimierzNarbutt,ks.OnufryKopczyński43|
TychtrzechpijarówwniosłotakżeogromnywkładwpraceTowarzy-
stwadoKsiągElementarnych,AntoniPopławskiiKazimierzNarbuttod
1775r.,OnufryKopczyńskiod1780roku,współpracującowocniezbyłymi
konkurentamiex-jezuitami44.Na30książekelementarnychzatwierdzonych
iwydanychprzezKEN-14byłonapisanychprzezpijarów:Antoniego
Popławskiego,OnufregoKopczyńskiego,KajetanaJózefaSkrzetuskiego,
WincentegoSkrzetuskiego,IgnacegoZaborowskiego45;ponadtobylioni
współautoramiinnychpodręcznikóworazautoramiwieluksiążekniezle-
conychprzezKEN,aleużywanychczęstoprzeznauczycieliwszkołach
podwydziałowychiwydziałowych.Tłumaczylizjęzykówobcychdzieła,
którewykorzystywanowmniejszymlubwiększymstopniuwpracylekcyj-
nejipozalekcyjnej.Zwróciliteżuwagęnakoniecznośćrozwojuliteratury
dziecięcej,azewzględunanielicznąpolskąoryginalnątwórczośćdladzieci
zaczęlitłumaczyćdziełazagraniczne.Jużw1768r.pijarEustachyDębicki
przełożyłMagazyndziecinnyMariiLeprincedeBeaumont,aw1775roku
40S|Biegański,dz.cyt.,s.15-16.
41NatematwspółpracypijarówzKENiTowarzystwemdoKsiągElementarnychpi-
salim.in.:R.Stępień,WkładpijarówwdziełoKomisjiEdukacjiNarodowej,[w:]Zhistoriiszkol-
nictwaimyślipedagogicznejwPolsce(1773-1939),podred.S.Walasek,Warszawa-Wrocław
1990;tenże,WspółpracapijarówzKomisjąEdukacjiNarodowejnaterenieKorony,Wrocław
1994;NowożytnamyślnaukowawszkołachKomisjiEdukacjiNarodowej,podred.I.Stasiewicz-
Jasiukowej,Wrocław1973;Ł.Kurdybacha,KomisjaEdukacjiNarodowej,Warszawa1973;
WkładpijarówdonaukiikulturywPolsceXVII-XIXw.,podred.I.Stasiewicz-Jasiukowej,
Warszawa-Kraków1993;iin.
42R.Stępień,Współpracapijarów…,s.148.
43Tamże,s.149.
44I|Stasiewicz-Jasiukowa,Owspółpracyjezuicko-pijarskiejwTowarzystwiedoKsiągEle-
mentarnych,„Concordiaparvaerescrescunt,discordiavelmaximaedilabuntur”,[w:]Jezuickaars
historia,Kraków2000,s.515-537.
45
IgnacyZaborowski(1754-1803),pijar,matematyk,autorpodręczników:Jeometria
praktyczna,Warszawa1786,Logarytmydlaszkółnarodowych,Warszawa1787.Odznaczony
medalemMerentibus|
26
