Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Fi​lo​zo​fiana​ukiame​to​do​lo​giana​uki
Wspomnieliśmyjużwcześniej,żepodstawowyproblemzdefinicją
naukipoleganatym,żesamoustalenie,czymwswejistociejest
nauka,icoodróżniąjąodnie-nauki,jestjużdoniosłymproblemem
filozoficznym,którywrzeczywistościokreślajedno
znajważniejszychzagadnieńfilozofiinauki.Jesttoswegorodzaju
sprzężeniezwrotne,ujawniająceparadoksalnyaspekttejdyscypliny,
wktórejnaukajestpunktemwyjściadopoświęconychjej
filozoficznychanaliz,alezarazemtowłaśniedopieroteanalizymają
ustalić,czymnaukajest.Toswoistezapętleniedobrzeoddajeideę
metanauki–czylinaukionauce–którejnajlepszymprzykłademjest
właśniefilozofianauki.Jestonametanauką,bojejprzedmiotemnie
jestto,czymzajmująsięposzczególnenauki(np.przyroda,
społeczeństwo,obiektymatematyczne)–jejprzedmiotemjestnauka
jakotaka.Wtymsensiejesttonaukazinnego(„wyższego”)
po​ziomu,czyliwła​śnieme​ta​nauka.
Sytuacjafilozofanaukiprzypominaponiekądsytuację,wjakiej
znajdujesięhistoryksztuki,którymaznaleźćodpowiedźnapytanie,
wjakimstyluarchitektonicznymzostałwybudowanyokreślony
gmach.Choćocenaodśrodkaposzczególnychpomieszczeńmoże
dobremuhistorykowisugerowaćtakąodpowiedź,tojednakdopiero
oglądzzewnątrzcałejbryłybudynkudajemupewnośćcodostylu,
wjakimtengmachwzniesiono.Dopierotakaperspektywa
–spojrzeniezdystansu,którypojawiasięnametapoziomie
–pozwaladostrzeccharakterystycznecechytego,cowdanym
przypadkupodlegaocenie.Tasamaprawidłowośćpojawiasię
wodniesieniudonaukijakotakiej.Możnająpoprawnie
scharakteryzowaćdopierowtedy,gdyspoglądasięnaniązdystansu,
którydajewyjścieponadpoziomposzczególnychdyscyplin
naukowych.Dopierowtedybowiemmożnadostrzecistotne
podobieństwairóżnicezachodzącepomiędzytymidyscyplinami.Nie
oznaczatooczywiście,żetakie„spojrzeniezdystansu”umożliwia
uzyskaniepełnegoiwiarygodnegoopisutego,czymjestnauka,iże
właśnienatym–nadostarczaniuczystozewnętrznegoopisunauki
postrzeganejzdystansu–polegaistotametodystosowanej