Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rozumianejaktywnościsąpotrzebyjednostki,podczasgdydziałaniasąsty-
mulowaneprzezposzczególnezadania.Zprzytoczonychdefinicjiwynika,że
aktywnośćjestpodstawowąiindywidualnąwłasnościączłowieka,jestpo-
dejmowanawceluzaspokojeniapotrzeblubrealizacjizadańorazpełnifunk-
cjęprzystosowawczą,regulacyjnąiprzekształcającąrzeczywistość.
Natymetapiewartozastanowićsię,jakiemożnawyróżnićrodzajeak-
tywnościijakąfunkcjępełniąonewrelacjachjednostkizeświatem.Okazuje
się,żeistniejewielekryteriówpodziału.Najprostszyinajbardziejznanyjest
podziałzewzględunawiek.Wyróżniasięwnimzabawę-jakodominującą
formęaktywnościdzieciwwiekudo7lat,naukę-aktywnośćwiekuszkolne-
go,pracę-najczęściejprzejawianyrodzajaktywnościwokresiedorosłości
iczasemeryturyoraz„umiłowaniażycia”wokresiepóźnejdorosłości(Brze-
zińska,Hejmanowski2005;Hurlock1985,Włodarski1990).Innypodziałdo-
tyczysferosobowości.Tuwyróżnićmożnaaktywnośćmotoryczną,senso-
ryczną,intelektualną(poznawczą),emocjonalnąispołeczną(Gurycka1976;
1977;Popek1988;Przetacznik-Gierowska,Makiełło-Jarża1992).Guryckapisze
oaktywnościpoznawczej,która„(…)wyrażasięwfakcie,iżczłowiekzamiast
bierniespostrzegaćrzeczyizjawiska,czynniewniewnika,byjepoznać.Za-
miastmechanicznieprzyswajaćmateriałspostrzeżeniowy-intensywniego
analizuje,samodzielnieiplanowogoorganizujedlalepszegozrozumienia
iopanowania”(Gurycka1977,s.38).Wedługkryteriumpoziomutwórczości
wyróżniasięaktywnośćtwórcząiodtwórczą.Wprzypadkuniższychform
rozwojuaktywnościmówisięozachowaniachnaśladowczychipowtarzają-
cychsię,czyliaktywnościodtwórczej,awwyższych-oinnowacyjnych
itwórczych(aktywnośćtwórcza)(Hurlock1985;Popek1988;Przetacznik-
-Gierowska,Makiełło-Jarża1992).Aktywnośćtwórczawykraczapozazacho-
waniastereotypowe,występujewniejelementnowy,nowatorski.Wjejukie-
runkowaniukluczowąrolęodgrywainwencjapodmiotu,którydecyduje
orodzajuisposobiedziałania(Włodarski,Matczak1992,s.67).Zewzględuna
celwyróżniasięaktywnośćzadaniową.„Jestonaciągiemdziałańukierunko-
wanychnaosiągnięcieokreślonegowyniku(celu),czylinarozwiązaniezada-
nia(…),jestźródłemdoświadczeńmówiącychosamympodmiocie,ojego
cechachpsychicznychikondycjifizycznej”(Michalak1997,s.63-64).Toma-
szewskiwskazujenatomiastnatrzyrodzajeczynnościczłowiekaskładają-
cesięnajegoaktywność.Popierwszetoczynnościwegetatywne,charakte-
rystycznedlawszystkichorganizmówżywych,umożliwiającejednostce
utrzymaniesięprzyżyciu.Drugimrodzajemczynnościsączynnościruchowe
(motoryczne),którychnajbardziejelementarnąpostaciąsączynnościlokomo-
cyjne,umożliwiająceprzemieszczaniesięosobnikawprzestrzeniorazczyn-
nościmanipulacyjne,polegającenaruchowymoddziaływaniunaotoczenie
zewnętrzne.Uczłowiekarozwinąłsięteżspecyficznyrodzajczynnościmoto-
13
