Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
poznawczylubciekawośćpoznawcza.Determinantąwystępowaniakonflik-
tupoznawczegojeststanniepewnościwywołanyprzezpercepcjębodźców
ookreślonychwłaściwościach(Jurkowski1986,s.141).Uczłowiekakonflikt
poznawczymożebyćwywołanyteżpośrednio,poprzezstawianiemupytań
bądźgdysamjeformułuje(Gurycka1977,s.42).Natomiastciekawośćpo-
znawczato„skupienieuwaginajakichśprzedmiotachizjawiskachpołączo-
nychzaktywnym,nieobojętnymuczuciowoichpoznawaniem”(Gurycka
1977,s.38).Podstawąfizjologicznąciekawościsądwatypyodruchówpo-
znawczych:orientacyjnyibadawczy.Pierwszyznichzostałnazwanyprzez
Pawłowaodruchem„cototakiego”.Jegoźródłemjestnapotkanieczegoś
nowego,odbiegającegooddotychczasowychdoświadczeń.Jeżeliniejest
możliwerozpoznaniebodźcazapomocąreakcjiorientacyjnej(narządu
wzrokuisłuchu),abodziecbądźjegoskutkimogąmiećdlaczłowiekajakieś
znaczenie,następujeodruchbadawczy,czylipróbarozszerzeniapoznania
bodźcapoprzezuruchomieniepozostałychnarządówzmysłóworaz„złożo-
nychtechnikrozpoznawczychwyuczonychwtokużycia”(Gurycka1977,
s.39).Analogicznie,wskazującnadwarodzajeodruchówbadawczych,wy-
różnićmożnadwatypyaktywnościpoznawczej:orientacyjnąibadawczą.
Pierwszaznichwyrażaćsiębędziewczynnościachzwiązanychzezmysło-
wympoznawaniembodźcówitowarzyszyćjejbędączynnościwerbalne:
pytania,wymianainformacji,formułowaniesądów.Aktywnośćmożerów-
nieżsłużyćpoznaniuzjawiskniematerialnych(psychicznych,językowych,
filozoficznych).Wyrażaćsięwtedybędziewczynnościachumysłowych,
apoznaniemożliwebędziepoprzezwykonywanieoperacjimyślowych.Ten
rodzajaktywnościpoznawczejmożnawięcnazwaćaktywnościąbadawczą.
Aktywnośćpoznawczadziecka,zaspokajającjegociekawośćlubreduku-
jącdysonans(konflikt)poznawczy,nabierapozytywnejwartościemocjonal-
nejistajesiępodstawąrozwojupotrzebypoznawania.Jejprzejawamijest
zarównotendencjadoaktywnegousuwaniarozbieżnościzapomocączyn-
nościpoznawczych,jakisamodzielnedążeniedosytuacjipowodujących
takąrozbieżność(Matczak2003,s.207).Wtrakcieaktywnościpoznawczej
człowiekzarównobudujenowąwiedzęiumiejętności,jakiweryfikujetęjuż
zdobytąorazdoskonaliwcześniejszeumiejętności(Michalak2004,s.7-8)
Człowiekzazwyczajrealizujepotrzebępoznawaniawkontakciezwybra-
nymidziedzinamirzeczywistości.Wtensposóbpowstajązainteresowania,
którewdzieciństwiesąkrótkotrwałeizmienne,gdyżkierunkiaktywności
poznawczejzależąodzewnętrznychczynników(Matczak2003,s.207).
Aktywnośćpoznawcząanalizowaćmożnazpunktuwidzeniajejobser-
wowalnychprzejawów.Mówisięwtedyoaktywnościpoznawczejze-
wnętrznej.Jednocześniebrakjawnych,obserwowalnychzachowańniemusi
świadczyćobrakuaktywnościpoznawczej.Procespoznawczymożebo-
27
