Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Uwagiogólne
23
tegosamegoobrazuwspółczesnegospołeczeństwaindustrialnego,wktó-
rymzachowaniaodznaczającesięprawnokarnąistotnościąwcorazwiększej
mierzerealizowanesąjużnieprzez-pojedynczychlubwspółpracujących
zinnymi,alewciążwgranicachwłasnejsamodzielnościdecyzyjnejiwyko-
nawczej-ludzi,leczprzezludzkiezgrupowania.Teostatniemożezaścha-
rakteryzowaćnietylkonatyleznacznystopieńskomplikowaniaorganizacji
iwewnętrznegopodziałupracy,którykrańcowoprowadzidoniemożności
identyfikacjiposzczególnychdziałającychczłonkówiichosobistegoudziału
wuruchamianychprzebiegachprzyczynowych,atymsamymutrudnialub
najczęściejwykluczatradycyjnąkarnąodpowiedzialnośćindywidualną,ale
inieporównywalnydoznanychprawukarnemukonfiguracjiwieloosobo-
wych,potencjałsprawczy14.Podobnakoncentracjapozostajeteżwłaściwa
przedewszystkimcorazpotężniejszymorganizacjomgospodarczym,stąd
paralelnośćzainteresowaniawzmożeniemefektywnościwalkizszerokoro-
zumianąprzestępczościągospodarczą,asankcjonowaniempodmiotówgry
rynkowej15,wyrażającasięnawetwewprowadzaniubezpośrednichodnie-
14Zob.G.Dannecker,ZurNotwendigkeitderEinführungkriminalstrafrechtlicherSanktionen
gegenVerbände.ÜberlegungenzudenAnforderungenundzurAusgestaltungeinesVerbandsstra-
frechts,nGoltdammer‘sArchivfürStrafrecht”2001/3,s.102;G.Heine,DiestrafrechtlicheVeran-
twortlichkeitvonUnternehmen.VonindividuellenFehlverhaltenzukollektivenFehlentwicklungen,
insbesonderebeiGroßrisiken,Baden-Baden1995,s.31in.,B.Schünemann,Unternehmenskri-
minalitätundStrafrecht.EineUntersuchungderVerantwortlichkeitderUnternehmenundihrer
FührungskräftenachgeltendemundgeplantemStraf-undOrdnungswidrigkeitenrecht,Köln1979,
s.30in.
15Zwracasięprzytymuwagęnasymptomatycznązmianęwpróbachokreślaniapojęciaprze-
stępczościgospodarczejodwąskiegoiskupionegonaindywidualnychsprawcachowysokimsta-
tusiespołecznymdopuszczającychsięprzestępstwwzwiązkuzeswojądziałalnościązawodową
kanonicznegojużujęcianprzestępczościbiałychkołnierzyków”E.Sutherlanda(E.Sutherland,
White-collarCriminality,nAmericanSociologicalReview”1940/5,s.1inastępnieE.Suther-
land,WhiteCollarCrime,NewYork1961),któryutrwaliłwmasowewyobrażeniesprawcyprze-
stępstwkorporacyjnychjakonmężczyznę,dobrzewykształconego,społeczniepoważanegoiokoło
45lat”-jakniecoironicznie,alezbogatymodwołaniemdoliteraturyzauważaT.Singelnstein
(T.Singelnstein,WirtschaftundUnternehmenalskriminogeneStrukturen?VernachlässigteAspek-
teeinertheoretischenPerspektiveaufCorporateDeviance,nMonatsschriftfürKriminologieund
Strafrechtsreform”2012,vol.95/1,s.52),wkierunkudywersyfikacjimiędzyprzestępczościąza-
wodową(occupationalcrime)popełnianąprzezczłonkóworganizacjigospodarczychwyłączniewe
własnyminteresie,przywykorzystaniuswojegostanowiska,atakżeprzeciwpracodawcy,aprze-
stępczościąkorporacyjną(corporatecrime)-tj.przestępstwamipopełnianymiprzezpracowni-
kówprzykierowaniusięinteresemekonomicznymkorporacji(najejkorzyść)lubteżprzestępstw
samejkorporacjijakodwóchodmianprzestępczościgospodarczej(M.B.Clinard,R.Quinney,
CriminalBehaviourSystems:ATypology,NewYork1974,s.187in.;zob.teżopowyższejdywer-
syfikacji-K.Tiedemann,WirtschaftsrechtundWirtschaftskriminalität,Band1.,AllgemeinerTeil,
Reinbeck1976;K.-M.Karliczek,StrukturelleBedingungenvonWirtschaftskriminalität,Münster
